Kunst en muziek

A portrait of Van Gogh's turbulent stay in Provence

Gezien in DWDD De geheimen van de grootste genie uit de geschiedenis   'Verslavend.' Trouw 'Een bron van verbazing en verwondering.' **** de Volkskrant 'Een schitterende zoektocht naar de man die geen verschil maakte tussen kunst en wetenschap.' ***** Het Parool 'Monumentale, prachtig geïllustreerde biografie.' Historisch Nieuwsblad   Leonardo da Vinci wordt gezien als het meest creatieve genie ooit. Naast zijn wereldberoemde werk als schilder was hij ook uitvinder, schrijver, architect, beeldhouwer, componist, anatomist, filosoof, natuurkundige, scheikundige en ingenieur. Op basis van duizenden pagina’s van Da Vinci’s aantekenboeken en nieuwe ontdekkingen over zijn leven en werk vertelt Isaacson een prachtig verhaal over hoe Da Vinci’s kunst verweven is met de wetenschap. Hij laat zien hoe Da Vinci’s genialiteit gebaseerd was op vaardigheden die we in de hand hebben, zoals zijn onstilbare nieuwsgierigheid, zorgvuldige observatie en verbeeldingskracht die grenst aan fantasie. Walter Isaacson is auteur van talloze biografieën die alom worden geprezen, waaronder Steve Jobs, Einstein, en Benjamin Franklin. Hij is CEO van het Aspen Institute en voorheen voorzitter van CNN en hoofdredacteur van Time Magazine.

Een prachtig full colour boek over de geschiedenis van kleuren – een must voor iedere kunstliefhebber In Het geheime leven van kleuren heeft Kassia St Clair haar levenslange obsessie met kleuren gegoten in een uniek boek, waarin ze betoverende verhalen vertelt over de 75 bekendste tinten en kleurschakeringen. Waarom wordt de maagd Maria in de Renaissance bijna altijd in het blauw afgebeeld? Waarom zijn worteltjes oranje? En waarom zie je groen van jaloezie? Het geheime leven van kleuren gaat over mode en politiek, kunst en oorlog, over het geel van Van Goghs zonnebloemen, over Picasso’s blauwe periode, over het rood in de grottekeningen van Lascaux en over de fluorescerende kleuren van punk. Het geheime leven van kleuren is een levendige geschiedenis van kleuren en de onvergetelijke verhalen die erachter schuilgaan. Het geeft een geheel nieuwe blik op onze geschiedenis en cultuur; na het lezen van dit boek zal kijken naar kleur nooit meer hetzelfde zijn. Over Het geheime leven van kleuren ‘Een geestverruimende reis rond de wereld zonder van je schildersezel te hoeven wijken. Elke kleur heeft een verhaal en in dit boek zijn de meest betoverende, schokkende en tot nadenken stemmende verzameld. Het wordt nog lastig je gang zomaar magnoliawit te schilderen na het lezen van dit inspirerende palet aan verhalen.’ Simon Garfield, auteur van Precies mijn type, Op de kaart en Mauve

Na lezing van Dat kan mijn kleine zusje ook weet de lezer: •           dat niet alle conceptuele kunst flauwekul is; •           dat Picasso een grootheid is (maar Cézanne beter); •           dat Jackson Pollock niet kliederde; •           dat Dalí met zijn snor schilderde; •           dat een pisbak de loop van de kunst-geschiedenis veranderde; •           en waarom ieders kleine zusje dit écht niet zou kunnen. Waarom is moderne kunst wat het is? Waarom wordt een onopgemaakt bed als kunst tentoongesteld? Waarom is een uitvergroot roze opblaasbaar varken zo verrekte veel geld waard? Elke museumbezoeker vraagt het zich wel eens af: is dit nu kunst? Is dit nu zo veel waard? In Dat kan mijn kleine zusje ook prikt de vermaarde Engelse kunstkenner Will Gompertz het preten-tieuze kunstgebazel door en geeft hij op heldere en enthousiaste wijze antwoord op de belangrijkste vragen die elke kunstbeschouwer zich wel eens stelt. Een bezoek aan een museum of galerie zal na lezing van Dat kan mijn kleine zusje ook niet meer zo intimiderend zijn, en bovendien wel veel interessanter en leuker.

In deze mooie cadeau-editie van 'Vrouwen die lezen zijn gevaarlijk' staan de fraaiste schilderijen en foto's van lezende vrouwen centraal. Waarom lezen de vrouwen en in welke lectuur zijn ze verdiept? En passant vernemen we iets over de kunstenaar van het werk, de context en het tijdperk waarin het werk tot stand kwam.Van Michelangelo's reusachtige lezende Sybille en Vermeers brieflezende meisje tot Eve Arnolds beroemde foto van Marilyn Monroe die verdiept is in Ulysses. De doeken en foto's in dit boek zijn van oude meesters en universele kunstenaars, van vroege fotografen en tekenaars van de klare lijn, van nog te ontdekken schilderessen en opnieuw te leren kennen hofschilders. Met een inleiding van Kristien Hemmerechts, die een intrigerende driehoeksverhouding blootlegt tussen man, vrouw en boek.

King's bestselling book ON WRITING - 'part biography, part collection of tips for the aspiring writer' (Guardian) - now with a new foreword ON JOY by Stephen King.

'Kunstenaar Ai Weiwei vertelt het duizelingwekkende verhaal van zijn leven en dat van zijn vader. Dat blijft je bij.' de VolkskrantIn 1000 jaar vreugde en verdriet schetst Ai Weiwei een verbazingwekkend portret van het China van de afgelopen honderd jaar. Hij gaat op zoek naar de oorsprong van zijn creativiteit en zijn vurige politieke overtuigingen en doet indringend verslag van het leven van zijn vader, Ai Qing, een van China's invloedrijkste dichters, die ooit een vertrouweling was van Mao Zedong. Ai Qing werd in 1957 gebrandmerkt als rechts element en veroordeeld tot dwangarbeid. Tijdens de Culturele Revolutie werd hij met zijn gezin, inclusief zijn zoon Ai Weiwei, verbannen naar een verafgelegen, troosteloze uithoek van China die bekendstond als Klein Siberië. In zijn memoires beschrijft Ai Weiwei zijn kindertijd in ballingschap en de moeilijke beslissing zijn familie te verlaten om een kunstopleiding te gaan volgen in Amerika, waar hij bevriend raakte met Allen Ginsberg en zich liet inspireren door Marcel Duchamp en Andy Warhol. Openhartig en met gevoel voor humor vertelt hij hoe hij vervolgens teruggaat naar China en uitgroeit tot een wereldberoemd kunstenaar en mensenrechtenactivist, en hoe bepalend het leven in een totalitaire staat is geweest voor zijn werk.1000 jaar vreugde en verdriet is groots en intiem, en herinnert ons eraan hoe belangrijk het is de vrijheid van meningsuiting te blijven beschermen, juist nu.

Een kist gevuld met 3400 brieven betekende het begin van de zoektocht naar het ware verhaal achter Helene Kröller-Müller. Eva Rovers toont in deze meeslepende biografie aan dat het levensverhaal van Nederlands bekendste verzamelaar ongelooflijker en indrukwekkender was dan de geruchten van spilzucht en overspel die vaak over haar de ronde doen.Rond 1900 was ze een van de rijkste vrouwen van Nederland. Samen met haar man Anton Kröller kocht ze vol overgave schilderijen van Van Gogh, Picasso en Mondriaan, maar ze deinsde er ook niet voor terug om tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster in een veldhospitaal te werken. Haar levensdoel was het bouwen van een museum voor haar unieke collectie en dit te schenken aan het Nederlandse volk. Als de eerste fundamenten zijn gelegd, slaat het noodlot toe. Het is aan haar vastberadenheid te danken dat in 1938 _ een jaar voor haar dood _ het Kröller-Müller Museum alsnog kon worden geopend. Maar de prijs die ze daarvoor betaalde, was hoog.Eva Rovers werkt voor het Biografie Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Als eerste en enige kreeg ze inzage in de brieven van Helene Kröller-Müller. Met De eeuwigheid verzameld won ze de Jan van Gelderprijs 2011 en de Erik Hazelhoff Roelfzema Biografieprijs 2012. Momenteel werkt ze aan de biografie van Boudewijn Büch.'Weet tot het eind te boeien door kunst, zakelijke besognes, privé en tijdgeest knap met elkaar te verweven.' trouw'Een uitzonderlijk boek. Zeer leesbaar ondanks de hoge informatiedichtheid.' de groene amsterdammer'Een voorbeeldige en boeiende biografie (...) een meeslepend verhaal.' vrij nederland'Afgerond portret van een veeleisende, autoritaire maar doortastende "Mevrouw".' nrc handelsblad

De Kunstmeisjes - Mirjam Kooiman, Nathalie Maciesza en Renee Schuiten-Kniepstra - schrijven enthousiast en aanstekelijk over oude en moderne kunst – zowel voor de doorgewinterde kunstliefhebber als de beginnende enthousiastelingGemiddeld kijken mensen twintig seconden naar een kunstwerk. Maar welke geheimen ontvouwen zich na dat moment? De Kunstmeisjes, drie jonge kunsthistorici, nemen je mee langs hun vijftig favoriete kunstwerken in Nederlandse musea. Van Frans Hals, Breitner en Morandi tot Yayoi Kusama, Louise Bourgeois en Anish Kapoor. Ze duiken onder het oppervlak van de kunstwerken en vertellen de verrassende, ontroerende en grappige verhalen die zich daar verschuilen. Dat kunst niet moeilijk is, en al helemaal niet elitair, laten ze zien aan de hand van oude én moderne kunst.Laat je verleiden door wat De Kunstmeisjes schrijven. Zij leren je avontuurlijker te kijken naar wat er op een kunstwerk allemaal gebeurt en vertellen er intrigerende anekdotes en leuke weetjes over. Met hun unieke en actuele blik op kunst maken zij het kijken naar een Rembrandt net zo toegankelijk als een avondje Netflixen. Kunst wordt zo niet alleen interessanter en leuker, maar je zult ook eerder tot in je hart en ziel en zelfs je lachspieren geraakt worden.

In de zomer van 1940 tekende de opa van Nynke Kuipers voor het lidmaatschap van de NSB. Haar oma werd na de bevrijding uit haar huis gezet en was te labiel om goed voor haar jonge kinderen te zorgen. Het gezin verwilderde. Kuipers' moeder nam als oudste dochter de taken over en probeerde zich staande te houden in een vijandige wereld. Ze bleef altijd ‘kind van een NSB-er’ en het was verwarrend dat haar vader, met wie ze een goede band had, ook 'fout' was. Er wordt met geen woord over deze duistere kant van de oorlog gesproken, totdat Kuipers' moeder last krijgt van nachtmerries en paniekaanvallen. Als Nynke Kuipers jaren later met haar zoontjes in Friesland gaat kamperen, liggen de familieverhalen als scherven verspreid over het landschap. Ook háár kinderen zullen zich moeten verhouden tot een foute overgrootvader. De gevolgen van opa's keuze galmen nog generaties lang na.

Karl Ove Knausgård (1968) wordt gezien als de belangrijkste Noorse auteur van onze tijd. De zesdelige autobiografische Mijn strijd-reeks is een wereldwijde sensatie. Knausgårds werk is veelvuldig bekroond en verscheen in vijfendertig talen.

Bijzondere verhalen over kunstenaars die tornen aan het standaardbeeld van moederschap.

De gerenommeerde Britse historicus Simon Schama schrijft het hoofdessay, waarin hij Kiefers ongeëvenaarde belang in de kunstgeschiedenis bepleit. Schama reisde speciaal hiervoor naar de studio van Kiefer in Croissy voor een uitgebreid gesprek met de kunstenaar. Kunsthistorica Antje von Graevenitz gaat onder meer in op de vraag hoe het werk van Kiefer in Nederland werd ontvangen. Anselm Kiefer zelf vertelt in de catalogus waar zijn fascinatie voor het werk van Vincent van Gogh vandaan komt. Onderzoeker bij het Stedelijk Tamara Klopper voegt hieraan een overzicht toe van de belangrijkste momenten in Kiefers leven en carrière.

Prachtige publicatie over de weergave van Parijs door Franse impressionisten zoals Monet, Cassatt, Renoir en DegasIn 1867 schildert Claude Monet vanaf het balkon van het Louvre drie iconische stadsgezichten van Parijs en geeft zo het startschot voor het impressionisme. Naast een gedetailleerde bespreking van deze drie bijzondere werken komen in dit boek ook talrijke andere impressionistische schilderijen en tekeningen aan bod.Experts van toonaangevende musea uit de hele wereld laten zien hoe ook Paul Cézanne, Gustave Caillebotte, Mary Cassatt en vele anderen een schitterend Parijs in volle transformatie verbeelden. Hun kunstwerken nemen ons mee naar de geboorte van de Franse hoofdstad als moderne metropool. Zij voeren ons langs gloednieuwe theaters, pas aangelegde parken en brede, door baron Haussmann ontworpen boulevards, waar de burgerij over straat flaneert. Mode en consumptie domineren het leven van de bourgeoisie en de gracieuze Parisienne is toonaangevend voor het imago van de bruisende wereldstad. Maar achter de façade van licht, schoonheid en romantiek hangen onvrede, politieke onrust en revolutie in de lucht. Originele foto’s, affiches, brieven en spotprenten brengen die bewogen tijdgeest in deze publicatie weer tot leven.Uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling Nieuw Parijs – Van Monet tot Morisot in Kunstmuseum Den Haag van 15 februari tot en met 9 juni 2025.

‘’ Kijk als een kunstenaar is een toegankelijk en vermakelijk geschreven boek vol interessante feitjes en informatie. Je krijgt meteen zin om zelf aan de slag te gaan.’’ Museumtijdschrift Monica de Ruiter vertelt over beroemde Nederlandse schilderijen en hoe ze gemaakt zijn – een verfrissende en inspirerende invalshoek om naar schilderkunst te kijken en erover te pratenAls je naar een schilderij kijkt, vraag je je vast ook wel eens af hoe het gemaakt werd. Het is een vraag die Monica de Ruiter vaak krijgt wanneer ze rondleidingen geeft in het Rijksmuseum in Amsterdam. Maar over het algemeen vind je in de gangbare kunstboeken opvallend weinig antwoorden op die vraag.Daarom is Kijk als een kunstenaar niet zomaar een boek over kunst; het laat zien welke uitdagingen kunstenaars tegenkomen bij het maken van een werk, welke stappen ze moeten zetten en welke beslissingen ze moeten nemen. De Ruiter laat via onderzoek en gesprekken met schilders en restauratoren oude en nieuwe meesters aan het woord over hoe ze werken en waarom precies op die manier. De betekenis van een werk, zo blijkt, hangt nauw samen met de techniek.Zo laat De Ruiter zien hoe het gebruik van de verf in de loop der eeuwen veranderde. In de middeleeuwen is het fijnschilderen in zwang, Rembrandt smeert zijn verf al dikker en bij Van Gogh liggen de verfklodders, en daarmee de directe emotie, op het doek. Over Van Gogh gesproken: door de uitvinding van de tube kon hij buiten in de natuur schilderen. Zijn voorgangers moesten hun verf ter plekke maken van pigmentpoeder, die natuurlijk bij elk zuchtje wind zou wegwaaien. Ze bleven dus in hun studio. Kortom: zonder tube geen Van Gogh.Onze oude en nieuwe schilderijen (en hun makers) zitten vol dergelijke verrassende verhalen die ons de kunstgeschiedenis op een andere en bijzondere manier vertellen. Zo wordt naar kunst kijken nog leuker.

Iconisch fotoboek met de landschappen van de meest majestueuze bergen en legendarische cols uit de wielergeschiedenis, bestemd voor de groeiende groep passieve en actieve wielerenthousiastelingen. Michael Blann, voormalig profrenner en nu professioneel fotograaf, heeft meer dan zestig cols in Europa vastgelegd vanuit het perspectief van de wielrenner. Zijn adembenemede landschapsfoto's worden gecombineerd met persoonlijke herinneringen van grote vedetten uit de wielerwereld als Lizzie Armitstead, Romain Bardet, Maurizio Fondriest, Greg LeMond, Bernard Thévenet en Geraint Thomas.

Een prachtig full colour boek over de geschiedenis van kleuren – een must voor iedere kunstliefhebber In Het geheime leven van kleuren heeft Kassia St Clair haar levenslange obsessie met kleuren gegoten in een uniek boek, waarin ze betoverende verhalen vertelt over de 75 bekendste tinten en kleurschakeringen. Waarom wordt de maagd Maria in de Renaissance bijna altijd in het blauw afgebeeld? Waarom zijn worteltjes oranje? En waarom zie je groen van jaloezie? Het geheime leven van kleuren gaat over mode en politiek, kunst en oorlog, over het geel van Van Goghs zonnebloemen, over Picasso’s blauwe periode, over het rood in de grottekeningen van Lascaux en over de fluorescerende kleuren van punk. Het geheime leven van kleuren is een levendige geschiedenis van kleuren en de onvergetelijke verhalen die erachter schuilgaan. Het geeft een geheel nieuwe blik op onze geschiedenis en cultuur; na het lezen van dit boek zal kijken naar kleur nooit meer hetzelfde zijn. Over Het geheime leven van kleuren ‘Een geestverruimende reis rond de wereld zonder van je schildersezel te hoeven wijken. Elke kleur heeft een verhaal en in dit boek zijn de meest betoverende, schokkende en tot nadenken stemmende verzameld. Het wordt nog lastig je gang zomaar magnoliawit te schilderen na het lezen van dit inspirerende palet aan verhalen.’ Simon Garfield, auteur van Precies mijn type, Op de kaart en Mauve

Heb jij het visuele werken al omarmd? Visueel werken en tekenskills worden steeds belangrijker in onze zakelijke omgeving. Een plaatje kan echt meer zeggen dan duizend woorden en visualisatie is voor bedrijven die hun zakelijke agility willen boosten, silo’s willen afbreken en hun klantbetrokkenheid willen vergroten een cruciaal onderdeel. Het visualiseren van denkprocessen kan je helpen om complexe problemen op te lossen. Het zorgt ervoor dat teams en medewerkers op elkaars ideeën kunnen voortborduren, het bevordert samenwerkingen en het geeft een enorme boost aan co-creatie en innovatie. 'Visueel werken' helpt je om misvattingen over visuele technieken op het werk van tafel te vegen. Je hebt van Gogh’s artistieke talent of Einsteins intelligentie niet nodig om de kracht van de visueel denken succesvol in te zetten voor jouw bedrijf. Met de juiste mindset en de eenvoudige skills zul je ervaren hoe snel je in staat bent om je eigen handschrift en stijl te ontwikkelen. Draag bij aan succesvolle zakelijke verandering door het inzetten van visuele communicatie.

Het was maar een openingszin, een flirt, meer niet. 'Zal ik een liedje voor je schrijven?' Rob vond het een goeie, en samen verlieten we het feest. 260 liedjes en veertig jaar later, de muur behangen met de gouden platen en de oude gaten in onze relatie, besluit ik om te zien, en het verleden na te kijken voordat ik het vergeten ben. Ieder liedje had een verhaal voordat het geboren werd. Hoe bijzonder dat was, dat weet ik nu pas. Want het waren opzienbarende stukjes van het leven die op muziek werden gezet en die door Rob's stem bij de mensen werden gebracht. Rare, grappige en soms heel verdrietige teksten, die er moesten zijn voordat er een melodie, een stem en een cd aan te pas kon komen. Dit is een handvol van al die verhalen achter de teksten. Ik was de 'muze' van Rob, of hij de mijne, als je wil. Ik had zijn woorden, hij was mijn stem, en dit is ons waargebeurde verhaal.

Marie Tak van Poortvliet (1871-1936) was modern, revolutionair, homoseksueel, esoterisch, vermogend en erudiet. Haar biografie is een verbijsterend verslag van een vrouw uit het patriciaat die zich aan het begin van de twintigste eeuw manifesteerde als een pionier in het verzamelen van moderne kunst, met vernieuwende ideeën over muziek, politiek en landbouw. Jacqueline van Paaschen onderzoekt de strijd van Marie Tak van Poortvliet op vele fronten, ook voor een volwaardige plaats van vrouwen in de samenleving.Naar aanleiding van deze publicatie organiseert Kunstmuseum Den Haag in 2025, in nauwe samenwerking met het Museum Boijmans Van Beuningen, een grote tentoonstelling over Marie Tak van Poortvliet en Jacoba van Heemskerck. De tentoonstelling, die 28 juni 2025 opent, schetst een beeld van twee vooruitstrevende vrouwen die samen – maar ieder op geheel eigen wijze – een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het kunstklimaat in het begin van de twintigste eeuw. De tentoonstelling staat uitgebreid stil bij de ontwikkeling van het oeuvre van Van Heemskerck en de bijeengebrachte kunstverzameling van Tak van Poortvliet, die de collecties van zowel het Kunstmuseum Den Haag als het Boijmans Van Beuningen mede hebben gevormd.Jacqueline van Paaschen is kunsthistorica. In 1994 richtte zij het Marie Tak van Poortvliet Museum Domburg op. Zij publiceerde over kunstenaars en fotografen die in Domburg/Zeeland werkzaam waren. Zij schreef samen met Arend Huussen de monografie en oeuvrecatalogus Jacoba van Heemskerck van Beest 1876-1923. Schilderes uit roeping.

België is al lange tijd een vruchtbare bodem voor baanbrekende hedendaagse kunst, en ART.BE legt die buitengewone artistieke dynamiek als nooit tevoren vast. Dit rijkelijk geïllustreerde boek toont meer dan 160 artiesten die de Belgische kunstscene hebben gevormd—en blijven herdefiniëren, van de conceptuele genialiteit van Marcel Broodthaers tot de pioniers van vandaag. Samengesteld door Julien Delagrange, oprichter van het invloedrijke platform CAI – Contemporary Art Issue, is dit boek een levendig eerbetoon aan de rijkdom, diversiteit en dynamiek van de Belgische hedendaagse kunst. Met zijn overvloed aan beeldmateriaal en een vlot geschreven biografische schets van elke kunstenaar is ART.BE een uitnodiging om het voortdurend evoluerende landschap van een van de meest dynamische creatieve scènes in Europa te ontdekken. Of je nu een kunstliefhebber, verzamelaar of nieuwsgierige nieuwkomer bent, ART.BE is jouw gids naar de artiesten die grenzen verleggen en golven maken in België en daarbuiten.

Welkom in de wondere wereld van ATOMANIA, een boeiend fotoboekje dat bol staat van de mini-Atomiums zoals die in Belgische voortuintjes soms nog terug te vinden zijn. Deze curieuze creaties - in de jaren na Expo 58 vaak door de huiseigenaars gebouwd - zijn een volks hommage aan België's bekendste toeristische trekpleister. In de zoeker van zijn kamera ziet fotograaf Jo Voets een ultieme liefdesverklaring aan een icoon van de modernistische architectuur, een kunstwerkje dat een alledaagse plek omtovert tot een emotioneel, surrealistisch monument. Entrez dans le monde insolite d'ATOMANIA, un captivant livret photo qui célèbre le charme des miniatures de l'Atomium dispersées dans les jardins devant les maisons en Belgique. Ces structures fantaisistes, souvent nées des mains d’amateur dans les années qui ont suivi l'Expo 58, se dressent comme des hommages à l’un des monuments les plus visités et les plus emblématiques de la Belgique. À travers l'objectif du photographe Jo Voets, ces structures miniatures deviennent des lettres d'amour inattendues adressées à une icône de l'architecture moderniste, transformant les espaces quotidiens en monuments surréalistes et d'affection.

Intiem overzichtswerk van fotograaf Michiel Hendryckx“Voor de fotografie was er niets. Het moment overleed zodra het voorbijging. Als we de wereld willen stilzetten, kan dat alleen met de fotografie.”– Michiel HendryckxFotograaf, journalist en schrijver Michiel Hendryckx (1951) verzamelt in Schoonheid als verzet beelden die de tand des tijds hebben doorstaan. Dit is geen chronologisch overzicht van zijn carrière, maar een eerlijke selectie van foto’s die Hendryckx raken, ook nog jaren na de opname.Hendryckx’ werk is geworteld in het alledaagse, zonder opsmuk. Wat telt is het onderwerp, de realiteit zoals ze is. Schoonheid als verzet nodigt uit om mee te kijken en te voelen, om de wereld door de ogen van een bijzondere fotograaf te ervaren.Publicatie bij de gelijknamige tentoonstelling in de Gentse Sint-Pietersabdij van 28 maart tot 16 november 2025.

A Portrait of, is de naam van een serie monografieën van Art Revisited met veel afbeeldingen van schilderijen vergezeld door relevante teksten en illustraties die ons inzicht geven in het leven en werk van een kunstenaar. Ieder mens is uniek, zo ook iedere kunstenaar. Jip Wijngaarden is nog net iets unieker. Veel mensen kennen haar nog uit het verleden toen ze de rol van Anne Frank vertolkte of uit haar latere films. Op enig moment is ze weer teruggekeerd naar haar oorspronkelijke liefde: Beeldende kunst. Volg je hart, dat moet wel haar motto zijn. In dit boek schrijft ze: “Ik sloeg de pagina van actrice om en werd schilder, stopte met spelen en werd mezelf. Althans, ik streef ernaar om die weg zo eerlijk mogelijk te bewandelen…” Jip neemt beslissingen op haar gevoel, niet berekenend. In dit kunstboek hebben onder andere Awraham Soetendorp, Jeroen Krabbé en Eppo Bruins op hun manier en vanuit hun perspectief een bijdrage geleverd om het portret van Jip Wijngaarden compleet te maken.

Het rectoraatsgebouw van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) is één van de laatste grote projecten van de architect Renaat Braem en werd opgeleverd in 1976. Braem maakte er een meesterwerk van, met een totaalarchitectuur rijk aan betekenis: de vormentaal, de ellips, de luifel, de alom aanwezige symboliek en de muurschilderingen dragen allemaal de tekens van een humanistische wereldbeschouwing op basis van de vrije wetenschap met als doel de wereld te begrijpen niet vanuit een openbaring, maar wel vanuit menselijke overtuiging, uitstraling en kennis. Na de recente renovatie door Origin Architecture & Engineering staat het meer dan ooit symbool voor de VUB-gemeenschap. De lezer wordt meegenomen op een reis doorheen de ontstaansgeschiedenis van de VUB, de beproevingen die de architect Renaat Braem moest doorstaan om zijn ontwerpen goedgekeurd te krijgen, de verhalen over de symboliek, de kwetsbaarheid van de modernistische architectuur, de zoektocht naar discrete oplossingen om de oorspronkelijke intenties van Braem 50 jaar later toch te kunnen uitvoeren en de uitdrukkelijke behoefte dit gebouw over te dragen aan de volgende generaties.

Lex Horn (1916-1968) was een van de belangrijkste kunstenaars uit de periode van de wederopbouw van Nederland na de Tweede Wereldoorlog. De overheid pompte miljarden in de herinrichting en beschouwde kunst in de openbare ruimte als middel om te grote eenvormigheid in de nieuwbouw tegen te gaan en het geestelijk welzijn van de bevolking te bevorderen. Dat beïnvloedde de relatie tussen architectuur en kunst en leidde tot nieuwe vormen van monumentale kunsttoepassing. Lex Horn was van Joodse komaf en had tijdens de oorlog moeten onderduiken, waardoor zijn carrière relatief laat op gang kwam. In de twintig jaar dat hij werkzaam was, bracht hij een indrukwekkend oeuvre tot stand. Hij voerde ten minste honderdvijfenzeventig monumentale en niet-monumentale opdrachten uit, variërend van wandschilderingen, wandtapijten, sgraffiti en glaskunst tot boekillustraties en het ontwerpen van postzegels, bankbiljetten en zelfs behang. Deze monografie besteedt veel aandacht aan Horns contacten met architecten, opdrachtgevers en collega’s, én met de stukadoors, betontimmerlieden, wevers en anderen die bij de uitvoering van zijn projecten betrokken waren. De samenhang van het monumentale werk met het vrije werk van Lex Horn komt uitvoerig aan de orde. Het vrije werk omvat schilderijen, tekeningen en vele honderden schetsen en modeltekeningen. Daarin hoefde hij geen rekening te houden met opdrachtgevers en bouwvoorschriften en zocht hij de ruimte om zich steeds te vernieuwen. Zijn werk evolueerde van expressief figuratief naar overwegend abstract. Inmiddels zijn vele gebouwen uit de wederopbouw vernietigd, samen met de kunstwerken die daar speciaal voor werden gemaakt. De unieke samenhang en het artistiek-historische belang ten spijt. Vooral de monumentale kunst van de wederopbouw is lang onderbelicht geweest. Daar lijkt nu langzaam verandering in te komen. Linda Horn is een dochter van de kunstenaar. Zij kon beschikken over de dagboeken en andere persoonlijke documenten waardoor zij een helder en indringend beeld van haar vaders werk en leven kon schetsen.

Matthijs Röling (1943-2024) is een van de meest toonaangevende figuratieve kunstenaars in Nederland. Als docent van de Academie Minerva in Groningen, inspireert hij tientallen jonge kunstenaars. Samen staan zij bekend als de Noordelijke Figuratieven. De kunst van Röling kenmerkt zich door een liefde voor de werkelijkheid. Hij zegt er zelf over: ‘Ik schilder gewoon wat ik mooi vind.’ Van intieme portretten tot bloeiende tuinen: Röling schildert de realiteit op haar allermooist. Hoewel kunstcritici het werk van Röling lange tijd bestempelen als ouderwets of traditioneel, is zijn werk zeer geliefd bij het publiek. In 1965 heeft Röling zijn eerste museale solotentoonstelling in het Drents Museum en meerdere samenwerkingen volgen. Inmiddels heeft het museum de grootste Röling-collectie ter wereld. Dit grote overzichtsboek neemt de lezer mee op een reis langs alle schilderijen, tekeningen en monumentale werken met essays van kenners Floor van Heuvel, Harry Tupan en Gijsbert van der Wal.

Sam Jonker en Valentine Zaremba staan bekend om hun bijzondere glascollectie en hun steun aan Tsjechische en Slowaakse glaskunstenaars. Ze vonden hun roeping als verzamelaars en mecenas dankzij de invloed van de Tsjechische kunstenaar Václav Cigler, met zijn filosofie, radicale optische sculpturen. Als verzamelend paar waren ze allesbehalve conventioneel. Sam, afkomstig uit een Gronings winkeliersgezin, maakte carrière in de financiële sector. Van 1975 tot 2000 kende hij iedereen die er toe deed en werd gezien als het prototype van het poldermodel. Zijn partner, Valentine, die hij ‘de Balinese prinses’ noemde, had een bewogen jeugd in Indonesië en Nederland, maar sprak daar weinig over. Ze was gul, gastvrij en bracht een eigenzinnige charme en levensvreugde met zich mee. In deze dubbelbiografie wordt op een levendige manier verteld hoe hun levens elkaar kruisten en zich samen ontvouwden. Een prachtig eerbetoon aan hun unieke levenspad en de open, genereuze manier waarop zij in het leven stonden.

Erik Mattijssen portretteert het alledaagse leven met een unieke twist. Zijn kleurrijke voorstellingen tonen geen mensen, al is hun aanwezigheid voelbaar. 'Oog voor dingen' biedt een ruime keuze uit het oeuvre van de kunstenaar van de afgelopen vijfentwintig jaar, waarin schijnbaar vrolijke, nostalgische onderwerpen vervreemding teweegbrengen. Zijn tekeningen in pastelkrijt, gouacheverf en potlood op papier van poppenkastpoppen, huishoudspullen en interieurs roepen een intieme, soms beklemmende sfeer op, met een onverwachte diepgang.

Nederlands symbolisme en modernisme van een ‘vreemd, zeer vreemde’ kunstenaar Het werk van Carel de Nerée tot Babberich (1880-1909) behoort tot fascinerendste dat de Nederlandse kunst van rond 1900 heeft voortgebracht. Zijn oeuvre laat zich probleemloos vergelijken met het werk van de grootste Europese kunstenaars van zijn tijd. Sinds jaar en dag worden zijn werken grif gezocht bij verzamelaars, handelaars en liefhebber van symbolisme, modernisme en queer kunst. De Nerée stond in de woorden van criticus Albert Plasschaert ‘als Oscar Wilde tegenover de vrouwen’. Zelf noemde hij zich ‘vreemd, zeer vreemd’. Tijdens leven was hij een bekend societyfiguur over wie de wildste verhalen gingen. Tegelijkertijd ging hij vol voor de kunst en tekende een oeuvre van meer dan 300 bladen bij elkaar. Alles wat hij doet is net even anders. Zijn literaire optredens zijn anders, hij schrijft niet zelf maar laat zich tot leven schrijven. Hij is geen arme schilder, ploeterend in een atelier, maar een telg uit een van de voornaamste families van Nederland. Ten slotte lijkt hij ook ‘anders dan de anderen’ te zijn geweest, een in zijn tijd versluierde manier om queerness aan te duiden. Op basis van gedurende decennia verzameld materiaal door De Nerée-kenner Dick Veeze, aangevuld met nieuw onderzoek, schetst Bink de werkelijke contouren van een van de meest enigmatische kunstenaars uit de moderne Nederlandse kunst.

Sybrand Hekking studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Eind jaren zeventig, kort na het overlijden van Cas Oorthuys, bezocht hij een jaar lang elke donderdag het atelier van Oorthuys aan de Prinsengracht in Amsterdam. Iedere week sprak hij met een andere vriend of opdrachtgever van de fotograaf. Dit onderzoek resulteerde in Cas Oorthuys, fotograaf, een monografie die in 1981 werd gepubliceerd. Hekking is oprichter en voormalig uitgever van de in fotografie gespecialiseerde Fragment Uitgeverij. Daarnaast doceerde hij jarenlang geschiedenis van de fotografie en was hij voorzitter van de commissie Fotografie van de Raad voor de Kunst, de voorloper van het Mondriaan Fonds. Zijn blijvende fascinatie voor het veelzijdige netwerk dat Oorthuys gedurende zijn leven had opgebouwd, leidde na grondig archiefonderzoek uiteindelijk tot deze biografie.

‘Nomadenvrouw, dwalend door licht en donker’ is de neerslag van de innerlijke reis, die Toinie maakte na haar talloze wereldse reizen door Afrika beneden de Sahara, Egypte, India, Italië, Frankrijk, Engeland met vaak een déjà-vue-gevoel. Sprookjesachtig geschilderd geeft het ons als kijker een inspirerende inkijk, hoe zij zich ontworstelde aan een beklemmend milieu, haar eigen weg vond, en als een moderne nomade op een innerlijke reis ging en haar eigen draken overwon. De leporellovorm (harmonicavorm) leent zich goed voor de vloeiende lijn van het verhaal, dat meandert door licht en donker, op de grens van binnen en buitenwereld en doorgaat tot in eeuwigheid. Het doet Proustiaans aan, a stream of consciousness, maar dan in beeldvorm. Toinie (1942) is taalkundige en beeldend kunstenaar. Geboren tijdens de 2de wereldoorlog, groeide zij op in de katholieke, behoudende, voor haar beklemmend sfeer van de naoorlogse jaren in het Zuiden van Nederland, die ze dan ook al op jonge leeftijd ontvluchtte. Als jonge vrouw, reisde zij hoogzwanger, op de Senegalkust van de Holland West Afrika Lijn, naar Nigeria waar zij zeven jaren samen met haar man woonde en werkte en haar gezin grootbracht. Vijf jaren in Kenia volgden, waarin zij een studie Algemene taalkunde voltooide (Master of Arts University of Nairobi) met veldwerk bij een klein nomadenvolk,de Rendille, dat met kuddes kamelen en geiten, rond Lake Turkana leeft. Teruggekeerd in Nederland ontdekte Toinie een nieuwe passie: schilderen. Zij ontdekte het directe, eerlijke beeld, voorbij het tekortschietende woord, dat zij, als taalkundige, begon te wantrouwen als medium. In de stilte van haar atelier ontdekte zij de kracht van verbeelding, de tover van kleur, de diepte van de bron in haarzelf. Na de periode van studie, wonend in haar hoofd om het leven aan te kunnen, ontdekte zij het spel. De kennismaking met C.G.Jung, oosterse godsdiensten, de gedichten van mystici als Rumi en Tagore en de beoefening van yoga brachten nieuwe inzichten en diepgang. Haar African experience leerde haar de Aarde voelen als levend wezen. Hoewel zij de wereld over reisde, staat centraal in haar werk als beeldend kunstenaar juist de innerlijke reis die ze, prachtig in de lijn van Chagall, verbeeldt in kleurrijke intuïtieve schilderijen. Op doek, op paneel, op papier en toch later ook in korte gedichten.

Zoutvlaktes, ijskappen en woestijnen: Scarlett Hooft Graafland (1973) fotografeert magische landschappen in de meest afgelegen gebieden ter wereld. Van IJsland tot Madagaskar en van Bolivia tot Turkije ensceneert zij kleurrijke en vaak raadselachtige performances en installaties. Scarlett Hooft Graafland verblijft langere tijd op die plekken en werkt altijd nauw samen met de lokale bevolking. Ze kiest haar onderwerpen ter plaatse, geïnspireerd door de natuur en de cultuur op die plek. Ook haar persoonlijke levensinzichten komen terug in haar werk. Met humor en verwondering raakt ze actuele onderwerpen aan, zoals klimaat verandering, ongelijkheid of de positie van vrouwen. De verstilde beelden verrassen en betoveren, werkelijkheid en illusie smelten samen. Mesmerizing Salt flats, ice caps and deserts: Scarlett Hooft Graafland (1973) photographs magical landscapes in the most remote areas of the world. From Iceland to Madagascar and from Bolivia to Turkey she stages colourful and often mysterious performances and installations. Hooft Graafland stays in those places for long periods of time and always works closely with the local population. She chooses her subjects while she’s there, inspired by nature and the culture of the location. Her personal insights of life return in her work. She addresses topical issues like climate change, inequality and the position of women with humour and surprise. The tranquil images are surprising and enchanting, reality and illusion come together.

In ‘Katholiek’ presenteert pastoor Jan-Jaap van Peperstraten de belangrijkste overtuigingen van het katholieke geloof. Hij laat zien dat de katholieke kerk heilzaam kan zijn voor de cultuur. Hij geeft een inkijkje in de katholieke wereld van dit moment en laat zien wat wij hiervan kunnen leren. En dat is nodig, want onze huidige cultuur en het katholieke geloof confronteren en bevragen elkaar. Een toegankelijk en met plezier geschreven introductie op het katholieke geloof.

In deze nieuwe verzamelbundel zien we het verdere resultaat van hoe Quinten De Coene gezichtsuitdrukkingen verder ontdekt, omvangt en vereeuwigt. Jaar na jaar breidt de collectie zich verder uit maar gaat de evolutie niet teloor. In enkele stevige lijnen die soms hun prille begin op bierkaartjes kennen vormt snel een gezicht van een gekende, een muze, een inspiratie, een vriend of zelfs een wildvreemde. Het zijn gezichten zonder pose die je alsnog weten te grijpen. Het zijn portretten van een doorsnee blik die simultaan door de persoon heen kan kijken en gevoelens omvatten. De kunst is soms de nonchalance en de achteloosheid die hij uitstraalt bij het tekenen, maar in die gretige lijnen die De Coene doelbewust in zijn papier kerft kan men vaak veel meer terugvinden dan slechts het gelaat van een toevallige passant. Men vindt er een interpretatie van de menselijke ziel. Kort samengevat: een emotie in doelgerichte lijnen. -Tim Vergote

Painting after Painting explores the dynamic and evolving landscape of contemporary painting in Belgium, reflecting on its complex history and diverse practices. Published alongside the eponymous exhibition at the S.M.A.K. Museum in Ghent, this exciting title presents the works of 75 artists, from the late 90s to today, including figures such as K, Kati Heck, and Ben Sledsens. Highlighting the vibrant dialogue between emerging talents and their predecessors, the catalog showcases how contemporary artists navigate identity, history, and social contexts. By questioning artistic boundaries and celebrating the ongoing reinvention of the medium, Painting after Painting affirms painting’s enduring relevance in an ever-changing world.

Dorus Brekelmans is een gepassioneerd schilder. Hij wil zich niet vastklampen aan steeds hetzelfde thema, maar hij werkt aan uiteenlopende onderwerpen. In zijn werk zijn mensen, kinderen, strandtaferelen, dieren, beweging, dans, sport en portret steeds terugkerende thema’s. Één element hebben al zijn schilderijen gemeen: Zijn liefde voor verf spat van het doek!

Vindt u het lastig om de tijdsperiode van een kunstwerk te bepalen? Het herkennen van stijlkenmerken maakt dat eenvoudiger. We maken een tijdreis door de westerse kunstgeschiedenis langs de architectuur, beeldhouwkunst en schilderkunst. De reis begint bij de romaanse kunst en voert ons door de gotiek, renaissance, barok en romantiek. Onderweg komen we verschillende ‘ismes’ tegen, zoals maniërisme, (neo)classicisme, realisme en naturalisme. Uiteindelijk komen we in de late 19e eeuw uit bij het modernisme. Diverse technieken waaronder perspectief- en schildertechnieken, brons gieten en verschillen tussen het werken met tempera en olieverf komen eveneens aan bod.

In ‘Verenigd met de onbegrensde vitale energie’ presenteert sinoloog en vertaler Jan De Meyer een aspect van het klassiek Chinese proza dat in het Nederlandse taalgebied zo goed als onbekend is: de reisliteratuur. Gebaseerd op een schat aan vertaalde teksten is het boek meer dan zomaar een schets van de evolutie van een literair genre, want de klemtoon ligt op de levensbeschouwelijke dimensie. Wat ziet, voelt en denkt de mens die, uit eigen beweging of gedwongen, zijn vertrouwde omgeving verlaat en geconfronteerd wordt met een deel van de natuurlijke wereld dat hem vreemd was? ‘Verenigd met de onbegrensde vitale energie’ is een fascinerende ontdekkingsreis door zeventien eeuwen literatuur en de aanzet tot een bezinning over de plaats van de mens in de schepping die vandaag relevanter is dan ooit.