Filosofie

De zin van het leven is een boek vol inspirerende antwoorden op vragen die we ons allemaal wel eens stellen, maar zelden expliciet beantwoorden. In september 2018 schreef Volkskrant-journalist en schrijver Fokke Obbema een aangrijpend artikel over de hartstilstand die hij het jaar daarvoor had gehad. Het stuk maakte veel los bij lezers en kreeg meer dan duizend reacties. De ervaring riep bij Obbema zelf grote levensvragen op, wat resulteerde in ‘de beste interviewserie van 2018’, aldus Matthijs van Nieuwkerk. Vanaf oktober 2018 publiceerde Obbema een veertigtal prikkelende gesprekken met zeer uiteenlopende gesprekspartners, waarbij de eerste vraag telkens luidde: ‘Wat is de zin van ons leven?’ Dit boek is een bundeling van deze gesprekken én het artikel waarmee alles begon.

De weg biedt een geheel nieuwe kijk op het dagelijks leven. Michael Puett, Harvards populairste docent, laat zien hoe Chinese denkers ons inspireren tot grote en kleine veranderingen. In De weg put hij hiervoor uit het werk van zes grote Chinese filosofen zoals Confucius en Lao Tze. Mede door de waarde die zij aan kleine gebaren, rituelen en goede gewoontes hechten, bieden zij een totaal ander wereldbeeld dan westerse denkers of boeddhistische leraren. De weg daagt ons uit onze diepgewortelde overtuigingen te herzien. Volgens Puett betekent 'het goede leven' niet een groots programma of doel uitvoeren, maar een weg bewandelen. Aan de hand van voorbeelden uit het alledaagse leven, legt Puett de denkbeelden van de oude Chinese filosofen uit. Hij inspireert tot kleine, haalbare veranderingen in onze manier van werken, opvoeden, politiek bedrijven en relaties aangaan, met mogelijk verstrekkende gevolgen voor onszelf en de wereld. De weg biedt een nieuwe kijk op bijna alles!

'Het is alsof er bij me aan de deur wordt geklopt: hoe zit het, wat vind jij eigenlijk?’ Zo omschreef een lezer het effect van de interviews die Fokke Obbema publiceerde in ‘De zin van het leven’ (2019). Die gesprekken over de essentie van het bestaan voerde hij met bekende en onbekende Nederlanders na zijn hartstilstand in 2017. Ze bleken in een behoefte te voorzien, zijn boek werd een bestseller. De interviews in zijn nieuwe boek beginnen met de vraag: ‘Wat is voor u een zinvol leven?’ Dat levert opnieuw toegankelijke, maar ook diepzinnige gesprekken op. Aan bod komt een grote variëteit aan standpunten over waar het in het leven om zou kunnen of moeten draaien. Ook geeft Obbema zijn kijk op de betekenis van wat bij iedereen door het hoofd dwarrelt: het eigen levensverhaal.

De Denker des Vaderlands, René Gude, is stervende. Voor Human sprak Wim Brands met hem over wat er werkelijk toe doet in het leven, over humeurmanagement en over de troost van de filosofie. Juist nu de dood voor de deur staat, blijken filosofische vaardigheden handig om de gemoedsrust te bewaren. Als je goed over de inrichting van je leven hebt nagedacht, hoef je op het eind niet nog van alles goed te maken. Wie een beetje nadenkt hoeft zich ook niet te verliezen in bozige theorietjes over het bittere lot dat je treft. Natuurlijk dat soort sombere emoties zijn er wel, maar je kunt leren om ze niet kunstmatig, door verkeerd gebruik van je verstand, te verlengen.En wat het sterven zelf betreft: dat moet toch tamelijk eenvoudig zijn. Tot nu toe is het iedereen gelukt.René Gude is Denker des Vaderlands, oud-directeur van de ISVW en voormalighoofdredacteur van Filosofie Magazine. Over hem publiceerde Wilma de Rek eerderhet boek Stand-up filosoof, de antwoorden van René Gude. Wim Brands maakt het tv-programma VPRO Boeken, verzorgt uitzendingen over filosofie voor Human en is dichter.

Gezaghebbende biografie over een van de belangrijkste denkers van de 20e eeuw Een leven lang hield Hannah Arendt (1906-1975) zich bezig met de onzekere grens tussen goed en kwaad. Een leven dat een cruciaal hoofdstuk in de geschiedenis van het Westen omvat, een tijd waarin onze ideeën over de mens en zijn waarde, schuld en verantwoordelijkheid opnieuw werden gedefinieerd – en waarin Arendt uitgroeide tot een van de belangrijkste denkers van de twintigste eeuw.Als dochter van Joodse ouders groeit Arendt op in het onstuimige Duitsland van de jaren dertig, waar ze zich vanaf jonge leeftijd volledig toelegt op de filosofie. Ze begint een relatie met de Duitse filosoof Martin Heidegger, die enkele jaren later echter net als vele andere intellectuelen fervent aanhanger wordt van het nazisme. Arendt wordt gedwongen het land te ontvluchten en zal zich tot aan haar dood in New York bezighouden met vragen over de aard van het kwaad, de mens, liefde en politieke theorie.In deze biografie verweeft auteur Ann Heberlein het bewogen leven van Hannah Arendt met haar gedachtegoed, dat ook nu, een halve eeuw na haar dood, nog altijd angstaanjagend relevant is in een wereld die steeds verder verdeeld raakt.'Zeer toegankelijk geschreven biografie.' – Nederlands Dagblad

In dit boek ontwaart de sociaal psycholoog Jonathan Haidt een pijnlijke paradox: terwijl we onze kinderen in de fysieke wereld meer en meer beschermen, laten we ze in de digitale wereld vogelvrij. Haidt laat zien dat deze ontwikkeling en de opkomst van de iPhone en sociale media hebben geleid tot een enorme stijging in het aantal mentale problemen onder tieners en jongeren. Denk hierbij vooral aan klachten als angststoornissen, depressies en zelfmutilatie. De effecten op de sociale en neurologische ontwikkeling van kinderen zijn schrikbarend. Haidt legt uit waarom sociale media meisjes meer schaden dan jongens en waarom jongens zich terugtrekken uit de echte wereld naar de virtuele wereld, met rampzalige gevolgen voor henzelf, hun families en de samenleving. In 'Generatie angststoornis', dat bij verschijning in Amerika en Engeland op nummer 1 binnenkwam in de bestsellerlijsten, roept Haidt krachtig op tot collectieve actie. Hij beschrijft concrete stappen die ouders, leraren, scholen, techbedrijven en overheden kunnen nemen om de epidemie van psychische aandoeningen te stoppen en onze kinderen gezond op te laten groeien. 'Het belangrijkste boek van het jaar' – De Ongelooflijke Podcast 'Essentieel leesvoer' – Wendy Online 'Jonathan Haidt raakt een open zenuw' – De Tijd 'Beginpunt van maatschappelijk debat' – NRC, vier ballen 'Ronkend, met veel onderzoek neergezet' – WNL op Zondag ‘Jonathan Haidt is een moderne profeet, vermomd als psycholoog.’ – Susan Cain ‘Een belangrijk nieuw boek.' – The New York Times ‘Iedere ouder moet onmiddellijk stoppen met wat ze doen en dit boek lezen.’ – Johann Hari Winnaar beste non-fictie boek van 2024 - Goodreads 'Natuurlijk beaamt iedereen dat jongeren “niet te veel op de telefoon” moeten zitten, maar nergens wordt zo goed onderbouwt waarom dit zo is, als in dit boek.' – Hans Loeve van Riemer Boekhandels

Go East! is een autobiografisch verslag van Stine Jensen en haar zoektocht door het spirituele (Wilde) Westen en een filosofisch onderzoek naar het ego, goeroes en andere ongemakken. Na jarenlange studie van de westerse filosofie en een werkzaam leven op de universiteit gooit filosoof en schrijfster Stine Jensen door een persoonlijke crisis het roer om. Op zoek naar meer geluk, rust en balans tussen lichaam en geest verkent ze de spirituele wereld en duikt in de wereld van mindfulness, yoga en meditatie. Ze volgt een yoga-opleiding bij een Amerikaanse goeroe, verandert haar eetgewoonten drastisch en mediteert dagelijks. Wordt ze gelukkiger? Stine Jensen publiceerde onder meer Turkse vlinders, Het broekpak van Olivia Newton-John en het kinderboek Lieve Stine, weet jij het? Voor televisie maakte ze de reisserie Licht op het Noorden en het filosofieprogramma Dus ik ben.

In ‘Rebelse genieën’ vertelt Andrea Wulf niet alleen het verhaal van enkele van de briljantste figuren uit de geschiedenis, maar ook hoe we onszelf als middelpunt zijn gaan beschouwen, over het ontstaan van individuele vrijheden en over de dunne lijn tussen egoïsme en de vrije wil. Wulf beschrijft dat de oorsprong van ideeën zoals individualisme, zelfbeschikking en vrijheid ligt in Jena, een klein Duits universiteitsstadje. Daar begon in de laatste jaren van de achttiende eeuw een bont genootschap op een radicaal nieuwe wijze na te denken over het ‘zelf’. Onder hen bevond zich de raadselachtige Caroline Schlegel. Ze filosofeerden over het scheppend vermogen van het zelf, de eenheid van de natuur en de ware aard van vrijheid – en daarmee ontketenden ze de Romantiek, een revolutie van de geest die tot op de dag van vandaag doorwerkt.

We hebben allemaal zowel een zwarte als een witte wolf in ons. De witte wolf is lief en zacht, de zwarte wolf zit vol onrust. In 'De wijsheid van de witte wolf' leer je via prachtige volksverhalen je witte wolf te omarmen. Omarm je witte wolf.In 'De wijsheid van de witte wolf' ontdek je dat we op elk moment in ons leven ons eigen gedrag kunnen sturen. Door onze innerlijke witte wolf te omarmen en onze zwarte wolf beter te begrijpen vinden we meer rust. In 'De wijsheid van de witte wolf' beluister je de mooiste volksverhalen over deze innerlijke strijd tussen goed en kwaad.

Met Socrates op sneakers tackelt praktisch filosoof Elke Wiss de kunst van een goed gesprek. In een tijd waarin iedereen door elkaar roeptoetert en meningen al snel dezelfde waarde als feiten krijgen, is de verbinding vaak ver te zoeken. We proberen de ander eerder te overtuigen van ons gelijk dan dat we samen op zoek gaan naar wezenlijke antwoorden. Veel van onze gesprekken hebben daardoor meer weg van een debat dan van een dialoog. We praten liever dan dat we luisteren, voor vragen stellen hebben we geen tijd. En toegeven iets niet te weten is al helemaal geen optie. Hoe mooi zou het zijn als je op elk moment en in iedere situatie weet hoe je precies díé vraag stelt die leidt tot een goed gesprek? In Socrates op sneakers leert Elke Wiss je hoe je dat doet. Met Socrates en andere filosofen als inspiratiebron laat zij zien waarom we zo slecht zijn in het stellen van goede vragen, én hoe we er beter in worden. Socrates op sneakers leert je de vaardigheden die nodig zijn om die vragen te stellen die verrassen en aan het denken zetten. Zodat we gesprekken voeren die leiden tot verdieping en verbinding. Met een ander, én met jezelf. Genomineerd voor Beste Spirituele Boek 2021. ‘Een prachtig én concreet boek!’ - FrankWatching 'In Socrates op sneakers van Elke Wiss draait het ook om nieuwsgierigheid en verwondering, alleen dan als belangrijke eigenschappen om te ontwikkelen. Hele fijne en praktische handvatten.’ - Friesch Dagblad ‘Praktisch filosoof Elke Wiss vertelt wat we van Socrates kunnen leren over de kunst van een mooie woordenwisseling.’ - Volkskrant “Aanrader” – Financieele dagblad 'Filosoof Elke Wiss leert je wat de kunst van een goed gesprek is, namelijk dat je goede vragen stelt” - &C

De twee grootste denkers van nu over het belangrijkste thema.

In dit boek ontwaart de sociaal psycholoog Jonathan Haidt een pijnlijke paradox: terwijl we onze kinderen in de fysieke wereld meer en meer beschermen, laten we ze in de digitale wereld vogelvrij. Haidt laat zien dat deze ontwikkeling en de opkomst van de iPhone en sociale media hebben geleid tot een enorme stijging in het aantal mentale problemen onder tieners en jongeren. Denk hierbij vooral aan klachten als angststoornissen, depressies en zelfmutilatie. De effecten op de sociale en neurologische ontwikkeling van kinderen zijn schrikbarend. Haidt legt uit waarom sociale media meisjes meer schaden dan jongens en waarom jongens zich terugtrekken uit de echte wereld naar de virtuele wereld, met rampzalige gevolgen voor henzelf, hun families en de samenleving. In 'Generatie angststoornis', dat bij verschijning in Amerika en Engeland op nummer 1 binnenkwam in de bestsellerlijsten, roept Haidt krachtig op tot collectieve actie. Hij beschrijft concrete stappen die ouders, leraren, scholen, techbedrijven en overheden kunnen nemen om de epidemie van psychische aandoeningen te stoppen en onze kinderen gezond op te laten groeien. 'Het belangrijkste boek van het jaar' – De Ongelooflijke Podcast 'Essentieel leesvoer' – Wendy Online 'Jonathan Haidt raakt een open zenuw' – De Tijd 'Beginpunt van maatschappelijk debat' – NRC, vier ballen 'Ronkend, met veel onderzoek neergezet' – WNL op Zondag ‘Jonathan Haidt is een moderne profeet, vermomd als psycholoog.’ – Susan Cain ‘Een belangrijk nieuw boek.' – The New York Times ‘Iedere ouder moet onmiddellijk stoppen met wat ze doen en dit boek lezen.’ – Johann Hari Winnaar beste non-fictie boek van 2024 - Goodreads 'Natuurlijk beaamt iedereen dat jongeren “niet te veel op de telefoon” moeten zitten, maar nergens wordt zo goed onderbouwt waarom dit zo is, als in dit boek.' – Hans Loeve van Riemer Boekhandels

Volgens Alasdair MacIntyre bevindt de wereld zich in een morele chaos, mensen weten niet meer wat goed is en wat niet. In Volgens de deugd stelt hij dat dit komt doordat wij steeds verder weg zijn komen te staan van wat Aristoteles onder ethiek verstond. Wij zouden ons weer moeten richten op wat deze Griekse filosoof begreep als de deugden, datgene wat het leven op zichzelf goed maakt. MacIntyres boek staat aan het begin van een revival van de deugdethiek en inspireerde velen, ook vandaag de dag nog. Nu is het voor het eerst ook beschikbaar in het Nederlands. 'Na de deugd geldt inmiddels als een filosofische klassieker.' - NRC *****

Omvattend overzicht van methoden en technieken in de praktische filosofie   Socrates, de aartsvader van de westerse filosofie, was in zijn gesprekken altijd op zoek naar een idee, een juist beeld van wat ‘goed leven’ en ‘in vorm zijn’ inhouden. In tijden van diversiteit en fragmentatie is zijn oproep tot grondige reflectie onverminderd actueel. De dialoog, het onderzoek van uiteenlopende visies en houdingen, schept een cultuur van gezamenlijk nadenken die mensen verbindt in al hun verschillen.   Échte filosofie moet zich niet beperken tot de collegebanken, maar wordt in praktijk gebracht in het dagelijks leven en in organisaties. Puttend uit ruim veertig jaar ervaring als praktisch filosoof geeft Jos Kessels een gedetailleerd beeld van de kunst van de socratische dialoog. Aan de hand van concrete voorbeelden maakt hij de lezer vertrouwd met de centrale competenties en inzichten in Socrates’ manier van gespreksvoering. Zo biedt In vorm komen het eerste omvattende overzicht van methoden en technieken in de praktische filosofie.   Jos Kessels werkte veertig jaar als ‘filosoof op de markt’. Hij leidde gesprekken en trainingen met managers en bestuurders in verschillende sectoren van de samenleving. Hij schreef vele boeken over praktische filosofie en specialiseerde zich in ideeënleer, de theorie en praktijk van het socratisch gesprek. In dit boek brengt hij al zijn opgedane ervaringen en inzichten bij elkaar.

‘Dit is het vak dat we op school hadden moeten krijgen. Een bijzonder inspirerend en onmisbaar boek.’ – Daphne Bunskoek   ‘Een feest van herkenning! Dit is een noodzakelijk boek voor mij en dit land dat zo dikwijls gevangenzit in zijn eigen gelijk.’ – Stef Bos ‘Politieke partijen die campagne gaan voeren zouden allemaal dit boek moeten lezen. Hoe kun je mensen meenemen in een ander denkproces?’ – Frits Wester 'Voor wie te weinig tijd heeft om de verzamelde werken van Nietzsche te (her)lezen is dit een praktische toepassing: een soort yoga voor de geest, met handige oefeningen om je denken te trainen in beweeglijkheid.' De Standaard, beste cadeauboeken 2023 Bekruipt jou soms ook het gevoel dat je altijd overal een mening over moet hebben? Ben je uitgekeken op steeds dezelfde discussies met je collega’s en de eeuwig terugkerende conflicten met je partner? Lijkt het je sterk dat er voor elk probleem slechts twee oplossingen zijn die lijnrecht tegenover elkaar staan?   Tien jaar geleden brak filosoof Lammert Kamphuis met pijn en moeite los uit zijn streng religieuze milieu. Hij hoopte daarbuiten een wereld te vinden waarin mensen minder zwart-wit denken. Tot zijn verbazing ziet hij juist het tegenovergestelde gebeuren: onze samenleving gaat meer en meer lijken op de dogmatische kerk waaruit hij zich bevrijd heeft. Er is weinig aandacht voor nuance en steeds minder begrip voor andersdenkenden.   In Verslaafd aan ons eigen gelijk stelt Kamphuis filosoferen voor als training om de wereld vanuit meerdere invalshoeken te bekijken. Met onverwachte experimenten, verrassend praktische tips en toegankelijke oefeningen laat hij zien hoe je geest leniger kan worden. Een must-read voor iedereen die met minder krampachtigheid en meer nieuwsgierigheid in het leven wil staan!

In The Art of War deelt de Chinese generaal Sun-tzu zijn tijdloze strategieën voor succes en leiderschap. Dit eeuwenoude werk biedt een heldere visie en waardevolle inzichten voor wereldleiders, ondernemers en iedereen die zich persoonlijk wil ontwikkelen. Vertaald uit het Chinees en becommentarieerd door Roger T. Ames, is dit een onmisbare gids voor iedereen die zijn strategisch denken wil verbeteren. Ontdek hoe je uitdagingen kunt aangaan met scherp inzicht en doordachte strategie. ‘The Art of War biedt wijsheid die veel verder reikt dan het slagveld.’ - Ruben Terlou, China-kenner en documentairemaker ‘Elk gevecht is gewonnen voordat het is begonnen.’ – Sun-tzu

Je voelt je gelukkig ? Je bent gezond ? Schitterend is dat ! Of… je voelt je ziek of depressief, je bent ongelukkig, je lijdt aan een psychische, lichamelijke kwaal, onaangename gebeurtenissen treffen je… WAT NU ? Je leven zélf in handen nemen, bewust veranderingen aanbrengen, ánders tegen de dingen aankijken, jezelf bewust een nieuwe richting uitsturen tot je kan uitroepen : “Leve het Leven !” HOÉ DOE JE DAT ? “LEVEN !” bevat de vernieuwende, realistisch-optimistische basisfilosofie van Christiane Beerlandt, en kan tevens als handleiding gebruikt worden bij het welbekende werk De Sleutel tot Zelf-Bevrijding, dat handelt over de psychologische Kernoorsprong-en-Kernoplossing van 1300 ziekten en andere verschijnselen. Verder wordt speciale aandacht gegeven aan emoties, relaties, genetische werking, het mannelijke en vrouwelijke aspect in de Mens, immuniteit, nieuwe virussen, de betekenis van wereldgebeurtenissen, het ware geluk, seksualiteit, enz. … “LEVEN !” is van grote waarde voor het “tot Inzicht komen in” en het “in de Praktijk brengen van” de teksten uit De Sleutel… , de Signalenboeken, Nieuwe Dagen (over de dood als laatste te overwinnen ziekte) en andere werken van de auteur. De Vlaams-Belgische levensfilosoof Christiane Beerlandt heeft haar bijzondere gaven ten dienste gesteld van de mensheid door het schrijven van een immens oeuvre dat wereldwijd gewaardeerd wordt. In een voor iedereen begrijpelijke taal legt ze de diepste psychische, emotionele en symbolische betekenis uit van ziekten, gebeurtenissen, voedingsproducten, dieren, enz. … Haar werk wordt gebruikt door talloze leken maar evengoed door psychologen, filosofen, artsen en andere professionele hulpverleners. www.christianebeerlandt.com

Een noodzakelijke en verfrissende benadering van ouder worden in een vergrijzende samenleving   De vraag naar betekenisvol ouder worden is niet nieuw, maar in de eenentwintigste eeuw volstaan traditionele antwoorden niet langer. Gangbare verhalen kloppen niet: ouder worden is niet ‘jong blijven’, en betekent evenmin alleen maar verlies. Maar wat is het dan wel?   In tal van groepsgesprekken sprak filosoof Suzanne Biewinga met oudere mensen over existentiële zorgen, hooggestemde idealen en de weerbarstige praktijk. Aan de hand van klassieke en hedendaagse denkers ontwikkelde ze een nieuwe manier van denken en spreken over het late leven. Door de ervaringen, inzichten en verlangens van ouderen centraal te stellen, komt ze tot heldere inzichten over wat waar, goed en mooi is aan ouder worden – en wat niet.   Suzanne Biewinga (1954) promoveerde als zeventigjarige aan de Universiteit van Amsterdam op haar onderzoek naar een nieuwe filosofie van ouder worden als ervaring. Hiervoor was ze onder andere werkzaam als ondersteuner van patiëntenorganisaties en als coördinator van een hospice. Na haar werkende bestaan studeerde zij filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en zette ze haar filosofiewerkplaats op.a

'Laten we er nu eens van uitgaan dat het leven de moeite waard is. Hoe moeten we het dan inrichten om er zo veel mogelijk geluk uit te halen?' Zo formuleerde Schopenhauer in 1850 het thema van zijn boek. Een hoogst actuele vraag, gezien de talloze zelfhulpboeken die over ons worden uitgestort. Maar zelden kan een moderne publicatie tippen aan de diepte van Schopenhauers inzichten en de kwaliteit van zijn proza.Ons geluk, zegt Schopenhauer is afhankelijk van wie je bent, wat je hebt, wat je voorstelt. Maar bezit en aanzien zijn onzeker. De zekerste pijler is onze persoonlijkheid, want die kan ons niet worden afgenomen. En die persoonlijkheid kunnen we ontwikkelen. Hoe? Door de drieënvijftig leefregels van Schopenhauer te volgenWat je ook van Schopenhauers raadgevingen vindt, één ding blijft recht overeind staan: hier is een taalkunstenaar aan het werk die zijn vaak niet al te vleiende opvattingen over de mens in een schitterende vorm weet te gieten, ze met ironie kruidt en ze bovendien illustreert met het beste dat de wereldliteratuur te bieden heeft.

Wat maakt je leven de moeite waard? Hoe maak je keuzes en verhoud je je tot anderen? Wat geeft je richting, juist ook op de moeilijke momenten in je werk of je persoonlijke leven? Door de jaren heen voerde Roek Lips meer dan tweehonderd diepgaande gesprekken met mensen die door hun kennis en levenservaring bijzondere ideeën te delen hebben. In dit boek verzamelt hij de meest inspirerende inzichten, steeds gevat in één krachtig citaat, dat hij voorziet van een korte reflectie. De bijpassende vraag nodigt je uit om – tussen de hectiek van alledag door – tijd te maken voor bezinning over wie je bent, waar je staat en waar je heen wil. Een ontdekkingsreis voor iedereen die op zoek is naar hoop, wijsheid en nieuw perspectief. Over Wie kies je om te zijn: ‘Een inspirerend boek.’ – NRC

Waarom werk ik zo hard? Doe ik wel genoeg dingen waar ik gelukkig van word? Kun je alleen zijn zonder eenzaam te zijn? Hoe geniet ik van de natuur zonder haar geweld aan te doen? Zit ik wel goed in mijn vel? Voel ik mijn vel eigenlijk wel? In de bergen kijken we beter, voelen we meer en denken we minder. De bergen putten ons uit, leiden ons af, bieden gezelschap en maken ons eenzaam. Ze overweldigen ons met hun natuurpracht en brengen ons angst en euforie. In Berghonger onderneemt Fleur Jongepier een bruisende filosofische tocht door de bergen. Met humor en kwetsbaarheid laat ze zien hoe de bergen ons uitnodigen de confrontatie aan te gaan met vragen en ambities die we, als we alleen maar een blokje om zouden lopen, zouden wegwuiven als dromerig of idealistisch.

Aan het begin van de twintigste eeuw was Henri Bergson (1859–1941) de beroemdste filosoof ter wereld. Zijn colleges werden drukbezocht, hij speelde in diplomatieke rol in WO I, ontving de Nobelprijs voor Literatuur, maar ging ook gebukt onder zware persoonlijke omstandigheden. Emily Herring beschrijft zijn veelbewogen leven en laat zien dat zijn denken over bewustzijn, tijd en intuïtie verrassend actueel is. Een fascinerend portret van een uniek intellect.

Volgens sommigen heeft de stoïcijnse filosoof Epictetus van Hiërapolis de basisfilosofie van het stoïcisme geformuleerd. Zijn invloed binnen de filosofie en erbuiten is enorm geweest en duurt nu nog voort. Wie was Epictetus dan en waar stond hij voor? In deze Handleiding, die als samenvatting kan gelden van zijn gehele oeuvre, staat het antwoord op deze twee vragen beschreven. Zijn filosofie hierin is praktisch en blijkt een ware en wonderschone handleiding voor het goede leven, een levenskunst, te behelzen. Zijn leerling Arrianus heeft deze in 53 secties opgetekend en toont waar zijn filosofische levenskunst uit bestaat. Kenmerkend voor Epictetus is dat hij zijn filosofie in het algemeen beziet vanuit 3 studierichtingen (Natuurkunde, Ethiek en Logica) en de meeste secties van deze Handleiding kunnen in 3 type oefeningen worden ingedeeld: Natuurkundige, Ethische en Logische oefeningen. Het voorwoord schetst hiervoor de context en de vertaling is uniek in zijn soort, aangezien deze heel dicht bij de oorspronkelijke tekst blijft en daarmee een zuiver contemplatief element bevat. Hiermee komen de morele pracht en zuiverheid van de tekst in deze vertaling pas werkelijk tot hun recht.

Foucaults theoretische hoofdwerk voor het eerst in het Nederlands vertaald, door gelauwerd vertaalster Jeanne Holierhoek   De archeologie van het weten, voor het eerst verschenen in 1969, is het enige methodisch-theoretische boek dat Michel Foucault heeft geschreven. Het is de theoretische uiteenzetting van de archeologie, de methode die hij toepaste in enkele van zijn bekendste werken: De geschiedenis van de waanzin, Geboorte van de kliniek en De woorden en de dingen.   Foucaults kenmerkende archeologische aanpak is erop gericht de filosofische fundamenten van onze kennis bloot te leggen. Deze methode heeft geleid tot baanbrekende inzichten over subject, waarheid en macht, die de filosofie tot op de dag van vandaag ingrijpend hebben beïnvloed. In De archeologie van het weten rekent Foucault definitief af met de opvatting van ideeëngeschiedenis als vooruitgang.   ‘De grond die Foucault op- en ondergraaft is die van onze cultuur. Hij reconstrueert de verschillende lagen die onder onze vaste bodem blijken te liggen en openbaart zo de interne samenhang of structuur van de heersende filosofische, wetenschappelijke en maatschappelijke cultuur.’ – Machiel Karskens   Michel Foucault (1926-1984) behoort tot de grootste Franse denkers van de twintigste eeuw. Zijn veelgelezen werken over onder meer de waanzin, de gevangenis en ‘de zorg voor zichzelf’ zijn van grote invloed geweest op de filosofie, de sociale wetenschappen en de menswetenschappen. Veel van zijn werken zijn in het Nederlands vertaald, onder meer De woorden en de dingen, De geschiedenis van de waanzin en Geschiedenis van de seksualiteit.

Ons voedselsysteem is kapot. Tegenwoordig is iedereen voor voedsel afhankelijk van een complex web van productie, distributie, consumptie en afvalverwerking. Dit systeem heeft desastreuze effecten op het welzijn van onze planeet, de verdeling van rijkdom en onze eigen gezondheid. Julian Baggini biedt in dit boek een scherpe analyse van dit probleem en formuleert filosofische principes voor een betere, rechtvaardigere en gezondere voedselvoorziening.

In zijn dialoog ‘Over Vrije Tijd’ filosofeert de stoïcijnse filosoof Seneca over het begrip ‘vrije tijd’. Hij verbindt dit met het begrip ‘publieke dienst’ en onderzoekt het stoïcijnse perspectief op hoe je een gelukkig en deugdzaam leven kunt leiden te midden van de eisen en druk van de samenleving en haar afleiding van het menselijke doel van morele ontwikkeling en innerlijke groei. Seneca betoogt in dit werkje dat echte vrije tijd geen gezapige rust is, maar eerder het nastreven van activiteiten, die de eigen geest voeden en wijsheid cultiveren. Het is voor hem een toestand van rust en intellectuele betrokkenheid, die mensen in staat stelt om deugd na te streven. Deze staat haaks op het ondeugdzaam streven naar uiterlijke rijkdom, macht en sociale status van veel mensen in zijn tijd. Hij stelt dat handelen, contemplatie en plezier voor de stoïcijn in vrije tijd samenkomen en dat de stoïcijn in zijn vrije tijd ten nutte is voor de samenleving. Al deze thema’s zijn nog steeds actueel en daarom verdient deze fragmentarische dialoog het om ook vandaag de dag gelezen te worden. Een informatief, kort voorwoord begeleidt deze nieuwe vertaling.

Filosofische en beeldende verkenning van de wereld vanuit de blik van de vreemdeling   Ieder verlangt naar verbondenheid: je hoort bij je familie, gemeenschap, volk of natie. Maar er is dan ook altijd iemand die er níét bij hoort: de vreemdeling. Is dit schema van us and them vandaag de dag nog wel houdbaar? In Wereldtijd laat Laurens ten Kate zien dat de balans tussen het vertrouwde en het vreemde in onze tijd steeds meer onder druk komt te staan, maar dat de verstoring van die balans oude wortels heeft, die ons duizenden jaren terug in de tijd voeren.   Hoe ziet een wereld eruit waarin de vreemdeling niet langer een uitzondering is, maar de regel? Een wereld waarin we allemaal vreemdelingen zijn geworden, voor elkaar én voor onszelf? Moeten we zo’n wereld toejuichen of bestrijden? We hebben helemaal niet de luxe van een dergelijke keuze, stelt Ten Kate. De vreemdeling laat zich niet wegsturen en blijft aandringen: ga met mij een band aan, ook al hebben we helemaal geen band.   In dit essay worden de mogelijkheden van zo’n ‘band zonder band’ filosofisch, historisch en beeldend verkend: in dialoog met denkers als Augustinus, Arendt en Derrida, en met kunstenaars als Giotto, Paul Signac, Marina Abramović en Hans van Manen.   Laurens ten Kate (1958) bekleedt de leerstoel Vrijzinnige religiositeit en humanisme aan de Universiteit voor Humanistiek. Zijn onderzoek richt zich op nieuwe betekenissen van vrijzinnig denken in relatie met thema’s als de grenzen van de vrijheid, verbondenheid onder druk, en de samenhang tussen verbeelding en zingeving. Van hem verscheen onder andere De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016).  

María Zambrano was een van de radicaalste denkers van de twintigste eeuw. Ze dacht verder dan denkers voor haar deden: volgens haar botste traditionele filosofie altijd op de grenzen van een rationele taal. In plaats van het rationele denken stelde Zambrano poëtisch denken voor, een denken dat ruimte schept voor niet-rationele stemmen, zoals gedichten en mystiek. In deze eerste Nederlandse vertaling van Zambrano’s essays maak je kennis met het poëtische denken van Zambrano, en met de haar kenmerkende beeldende schrijfstijl vol metaforen, waarvan ‘denken met het hart’ zowel de beroemdste als de meest mysterieuze is. Vertaald door Mette Bouman, met een inleiding van Renate Schepen.

In dit boek analyseren Michael Hardt en Antonio Negri de verschuiving van traditionele imperialistische machten naar een gedecentraliseerd globaal systeem dat ze 'Empire' noemen. Dit nieuwe systeem beheerst de wereldorde zonder duidelijke grenzen of centra, gedreven door netwerken van macht en globalisering. Hardt en Negri verkennen hoe deze structuren functioneren, wie erdoor wordt bevoordeeld en wie wordt onderdrukt. Ook bieden ze inzichten in verzet en nieuwe vormen van democratie en solidariteit. Een uitdagende visie op mondiale politiek en rechtvaardigheid.

Thomas Nagel (1937) geldt als een van de belangrijkste filosofen van deze tijd. Na zijn studie aan de universiteiten van Cornell en Oxford promoveerde hij aan de universiteit van Harvard bij John Rawls. Nadien doceerde hij onder meer in Princeton, waarna hij hoogleraar werd aan New York University. Hij publiceerde talrijke invloedrijke boeken, waarvan «What Does It All Mean?» (1987) en «What Is It Like to Be a Bat?» met veel succes in vertaling verschenen als «Wat betekent het allemaal?» (20247) en «Hoe is het om een vleermuis te zijn?» (2024). Nagel is als vooraanstaand denker over ethiek een gekend pleitbezorger van ethisch pluralisme en «morele waarheid». In zijn ogen kan de grote verscheidenheid aan morele waarden, normen, idealen, plichten en deugden niet worden gereduceerd tot één morele oorsprong of één ethische bron. In de echte wereld bestaat immers een grote en steeds veranderende verscheidenheid aan ethische vragen die moeten worden beantwoord met een even grote verscheidenheid aan waarden, normen, idealen, plichten, deugden en morele handelingen. Bij ethische dilemma’s in de werkelijke wereld, zo betoogt Nagel ook in dit boek, spelen zaken als persoonlijke «morele intuïtie» en «gezond verstand», maar ook algemene menselijke waarden en geneigdheden (zoals vrijheid, gelijkheid, gemeenschapszin) die bovenindividueel zijn en opgevat kunnen worden als «morele waarheid». Tegelijkertijd kan een mens als individu de wereld alleen begrijpen vanuit het eigen persoonlijke standpunt, en niet leven vanuit een perspectief van eeuwige waarden en normen die buiten het eigen individu bestaan. Nagels uitdagende visie maakt dit beknopte boek onmisbaar voor iedereen met belangstelling voor ethiek als filosofische onderneming. «Nagels genuanceerde en leesbare betoog over ethiek is enorm stimulerend.» – Philosophy Now «Nagel is een van die zeldzame filosofen die in staat zijn diepzinnigheid te combineren met onovertroffen leesbaarheid.» – Times Literary Sup-plement

De westerse beschaving heeft haar geloof in de verlichting verloren: de grootse ambitie om de wereld te blijven verbeteren door middel van wetenschap, technologie en de vrije uitwisseling van ideeën. Lange tijd werd dat geloof uitgedragen door ‘progressieven’ – het woord zegt het zelf: progressie is vooruitgang. Helaas hebben velen onder hen zich ondertussen afgekeerd van deze revolutionaire ideeënstorm die in West-Europa ontstond. De westerse moderniteit helpt de planeet om zeep, vinden progressieven. Het mondiale kapitalisme voedt uitbuiting en vergroot de ongelijkheid. Eindeloze groei op een eindige planeet is een waanbeeld. De Europese verlichting, de trots en vrucht van onze beschaving, was altijd een dekmantel voor culturele overheersing en kolonialisme. Hoe is het zo ver gekomen? In dit bevlogen betoog onderzoekt filosoof Maarten Boudry de wortels van het progressieve verraad aan de verlichting, van het postmodernisme tot de opkomst van de groene beweging. En hij toont ons meteen ook hoe we ons geloof in vooruitgang kunnen terugwinnen. Boudry breekt een lans voor een nieuwe vooruitgangsbeweging die streeft naar onbegrensde groei, overvloed, openheid en technologische innovatie. Maarten Boudry (1984) is schrijver, wetenschapsfilosoof en was van 2019 tot 2023 houder van de leerstoel Etienne Vermeersch aan de Universiteit Gent. Hij schreef onder meer de bestseller Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat (2019), waarover Marcel Hulspas schreef: ‘Strijdlustig. 340 pagina’s lang belijdt Boudry zijn onverwoestbare geloof in de vooruitgang’ (de Volkskrant, ****). Andere boeken zijn Illusies voor gevorderden (2015) en Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden) (2021). Over Het verraad aan de verlichting: ‘Erudiet, bevlogen en een genoegen om te lezen. Het verraad aan de verlichting is het perfecte medicijn tegen beschavingsblues en toekomstangst. Verplicht leesvoer voor eenieder die de waarlijk progressieve zaak een warm hart toedraagt.’ Ruud Koopmans ‘Het verraad aan de verlichting is een intellectuele wake-upcall voor iedereen die waarde hecht aan vrijheid en vooruitgang. Het is een dapper boek in deze tijden van morele verwarring.’ Lale Gül ‘Er is hoop dankzij deze verlichte Vlaming die pseudoprogressieven polemisch afpoeiert met moderniteit.’ Jort Kelder ‘Als een socratische horzel ontmaskert Maarten Boudry dubieuze denkbeelden en doorprikt hij gebakken lucht.’ Johan Braeckman ‘Het is als een frisse lenteochtend in een neerslachtige samenleving, een onverdund pleidooi voor vooruitgang.’ Mark Elchardus

In de westerse geschiedenis stelt de mens zijn eigen belangen vaak boven die van dieren en de natuur. Maar deze manier van omgaan met de wereld waarin we leven lijkt niet langer houdbaar. Nu blijkt dat door de uitstoot van broeikasgassen en door ons consumptiepatroon het klimaat fundamenteel verandert en diersoorten massaal uitsterven, is het cruciaal dat wij mensen onze verhouding tot de aarde en haar andere bewoners gaan heroverwegen. Hoever moeten we gaan in het betrekken van dierenbelangen in onze morele afwegingen? En hoe zit het met de rest van de natuur? Dier, natuur en mens maakt de lezer bekend met de centrale concepten en vragen uit de milieufilosofie en dierethiek. Het boek bespreekt op een toegankelijke wijze verschillende filosofische inzichten over onze omgang met andere dieren en met de natuur om de klimaat- en milieuproblemen op te lossen. Zo biedt het de lezer handvatten om zelf na te denken over de belangrijkste thema’s van onze tijd. Dyane Til (1991) is docent filosofie in het voortgezet onderwijs voor havo en vwo. Zij studeerde filosofie en geschiedenis in Amsterdam, Berlijn en Utrecht. Ze is gespecialiseerd in ethiek. Marloes Boere (1991) is opleidingscoördinator en trainer voor politici. Zij studeerde future planet studies en filosofie in Amsterdam. Zij ontwikkelt trainingen en opleidingen op het gebied van (dier)ethiek, milieueducatie en politieke debatvaardigheden.

Maarten van Buuren geeft in 'Zijn, denken, doen' een heldere en toegankelijke inleiding op het werk van Spinoza, in het bijzonder op zijn levenswerk, de 'Ethica'. Spinoza vatte de filosofie, in navolging van de stoa, op als drie opeenvolgende, met elkaar samenhangende vragen: Wat is Zijn (zijnsleer)? Wat is Denken (kenleer)? Wat is Doen (ethiek)? Hij leidde zijn ethiek af uit oefeningen in kenleer en zijnsleer. In alle drie fasen (zijnsleer, kenleer, ethiek) staat de rede centraal. Wie zich in denken en handelen laat leiden door de rede, bevrijdt zich uit slavernij en verwerft het geluk.

Ontdek jezelf en vergroot je bewustzijn met 100 diepgaande vragen die je uitdagen om voorbij de dagelijkse automatische piloot te kijken. Dit boek helpt je beperkende overtuigingen los te laten en kritische vragen te stellen over thema's zoals vrijheid, authenticiteit, onthechting en persoonlijke ontwikkeling. Het biedt een praktische gids voor spirituele groei, kritisch denken en het vinden van je eigen waarheid. Of je nu op zoek bent naar innerlijke wijsheid of een meer bewust leven wilt leiden, deze vragen zullen je begeleiden op een transformerende reis naar je ware potentieel.

We staan aan de vooravond van een medische revolutie. Dankzij genetische kennis, medische data en wearables wordt geneeskunde steeds persoonlijker. Maar voor wie precies? En wat betekent dit voor de patiënt?Filosoof Daan Kenis onderzoekt de beloftes en ethische dilemma’s van precisiegeneeskunde. Hoe veranderen biobanken, algoritmen en digitalisering onze kijk op ziekte? Wat is de invloed van dataïsme en welke blinde vlekken spelen een rol, zoals vooringenomenheid in technologie?In Datageneeskunde werpt Kenis een kritische blik op de machtsverhoudingen in deze nieuwe medische wereld. Hij denkt na over het kennisonrecht dat gepaard gaat met de nieuwe technologieën. Hoe gepersonaliseerd is onze zorg werkelijk, en wat blijft over van de ervaring van de patiënt?Daan Kenis is filosoof en apotheker. Hij werkt als onderzoeker van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen aan het departement Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen. In zijn onderzoek bekijkt hij hoe inzichten uit de feministische wetenschapsfilosofie bij kunnen dragen aan de vragen die een nieuwe, digitale geneeskunde oproept.

Met een voorwoord van Woei-Lien Chong Otto Duintjer (1932-2020) was hoogleraar Filosofie en Spiritualiteit. Hij verbond belangrijke vragen uit de westerse filosofie met inzichten uit spirituele tradities en combineerde deze op een unieke manier. Verschillende aspecten van zijn denken komen samen in zijn laatste boek 'Onuitputtelijk is de waarheid'. Centraal in het boek staan belangrijke thema’s als levensbeaming, (universeel) bewustzijn, waarheid en hun onderlinge samenhang. Levensbeaming vraagt een bereidheid je open te stellen voor de dingen zoals die zich aan ons bewustzijn manifesteren, en niet zoals je denkt, wenst of vreest dat ze zijn. Pas vanuit een open bewustzijn is het echt mogelijk de werkelijkheid te beoordelen en onbevooroordeeld te handelen naar elke situatie die zich voordoet in het hier en nu. Na een beschrijving van zijn persoonlijke zoektocht werkt Duintjer stap voor stap deze thema’s uit in discussie met Plato en Heidegger, en met levensbeschouwelijke stromingen als het moderne humanisme en Advaita Vedanta. Zo laat hij zien dat filosofische reflectie en spirituele oefeningen kunnen helpen om de werkelijkheid beter te begrijpen.

Als een zeventiende-eeuwse Franse denker zich zes dagen lang terugtrekt in een stoel voor de haard en zijn gedachten de vrije loop laat gebeurt er iets wat de geschiedenis van het denken blijvend verandert. Hij doet de beroemdste ‘uitvinding’ van de filosofie: cogito ergo sum – zelfs als ik alles in twijfel trek blijft één zekerheid onbetwijfelbaar overeind, namelijk dat ik ben. De harde zekerheid van deze gedachte vormt al eeuwen een grote aantrekkingskracht, want hoe onbetwistbaar die ook is, hoe dat ‘ik’ eruitziet blijft vooralsnog letterlijk ondenkbaar.In deze weergaloze hervertelling van Descartes’ retraite neemt Coen Simon de lezer mee naar de diepten van het menselijk verstand. Wat blijft er aan zekerheid over? Kan God eigenlijk wel bestaan? En als hij bestaat heeft hij dan sowieso het beste met mij voor? En wie is de lezer die denkt dit te lezen?

Wat is autisme? Kan en mag men filosoferen als men autistisch is? Wat kan filosofie in dit geval inhouden? In dit boekje worden deze vragen - zij het impliciet - beantwoord. Centraal concentreert het zich op de verschijnselen 'autisme' en 'traagheid'. Het uitgangspunt van het boekje is dat vertraging noodzakelijk is voor een omgang met autisme. Het is vooral geschreven voor autisten, maar ook voor geïnteresseerden met andere achtergronden. Hierin toont de persoonlijke meditatieve zoektocht van de schrijver hoe vertraging betekenisvol kan zijn voor zijn eigen leven en voor andermans - voor jouw - leven. Concepten en verbanden uit psychologie en filosofie worden met elkaar in samenhang gebracht. Zo komt in een klein filosofisch essay en in filosofische gedichten zonder rijm, die als een 'aide-mémoire' kunnen dienen, de autist als een ware slak naar voren. Hij of zij gaat traag diens gang en kruipt zo nu en dan in diens schulp. De autist stelt trage vragen en niets blijft ongedaan!

Bernardo Kastrup gebruikt zijn jarenlange ervaring om het analytisch idealisme helder uit te leggen: geen diepgaande voorkennis vereist! Analytisch idealisme is de zienswijze dat de geest de fundamentele, primaire aard van de natuur is. Simpel en toch baanbrekend, een no-nonsense, op wetenschap gebaseerde filosofie die ons wereldbeeld op zijn kop zet. Dit boek is de weerslag van Kastrups jarenlange ervaring in het uitleggen van het analytisch idealisme aan mensen zonder kennis van de moderne natuurkunde. Hij treedt de lezers tegemoet op het kennisniveau waarop zij zich bevinden en neemt ze bij de hand terwijl hij ze — met een reeks suggestieve metaforen — toont hoe ze hun eigen niet-onderzochte aannames kunnen doorzien. Al snel blijken de onmogelijke dilemma’s van het fysicalisme te verdwijnen zodra de natuur vanuit een iets andere hoek wordt bekeken. De conclusies hebben enorme implicaties voor onze waarden en manier van leven, evenals voor ons begrip van ons levensdoel, onze identiteit en de dood.