Geschiedenis & politiek

Leeslicht uitgave!

Van De jongen in de gestreepte pyjama zijn al meer dan 350.000 exemplaren verkocht in Nederland en Vlaanderen, en anderhalf miljoen exemplaren wereldwijd – met 57 vertalingen is dit de meest vertaalde Ierse roman aller tijdenDe negenjarige Bruno weet niets over de Jodenvervolging en de cruciale rol van zijn vader daarin. Hij is onwetend over de huiveringwekkende wreedheden van zijn land ten opzichte van het Europese volk. Alles wat hij weet is dat hij uit een fijn thuis in Berlijn weg moest en toen verhuisde naar een uitgestorven oord, waar er niks te doen is en er niemand is om mee te spelen. Tot hij Shmuel ontmoet, een jongen die in een parallelle wereld leeft aan de andere kant van het naastgelegen hek met prikkeldraad en die, net als alle mensen daar, een gestreepte pyjama draagt. Als Bruno vrienden wordt met Shmuel wordt hem steeds duidelijker waar hijzelf al die tijd deel van uitmaakte, en wat voor vreselijk lot zijn vriend te wachten staat. Zonder weg terug.John Boynes aangrijpende klassieker neemt de lezer mee in de hoopvolle vriendschap tussen Bruno en Shmuel, en toont hoe ze hun onschuld verliezen tijdens een van de donkerste periodes van onze geschiedenis.In de pers‘De jongen in de gestreepte pyjama is een impliciete, maar keiharde confrontatie met de verschrikkingen van de Holocaust. Maar het is ook een verhaal over de vriendschap tussen twee jongens, die sterker is dan de onmenselijkheid die hen omringt.’ Trouw‘Zelden verscheen zo’n bijzondere, pure en mooie roman over de Tweede Wereldoorlog.’ Flair‘Overrompelende leeservaring.’ LINDA.

Ken je iemand die niet zo makkelijk leest? En gun je die persoon toch een inkijkje in deze aangrijpende roman van Jan Terlouw? In deze versie is het verhaal sterk ingekort en herschreven in makkelijke taal. Maar het verhaal raakt je nog steeds!

De politieke heerschappij over Indonesië was in het begin van de negentiende eeuw van de VOC overgegaan naar de Nederlandse regering. Om de winst te vergroten werd het Cul-tuurstelsel ingevoerd, een serie maatregelen die de planters in staat stelde waardevolle landbouwproducten te verbouwen, in plaats van alleen voedingsmiddelen zoals rijst. Daarbij werd een belastingstelsel ingevoerd waarvan de ambtenaren volgens een commis-siesysteem werden beloond. De combinatie van deze twee maatregelen veroorzaakte een wijdverbreide corruptie, die resulteerde in grote armoede en hongersnood onder de inheemse bevolking. Douwes Dekker (Multatuli) schreef Max Havelaar als een aanklacht tegen het misbruik van het cultuurstelsel, tegen herendiensten, en tegen plichtsverzuim door Nederlandse ambte-naren in Nederlands-Indië. Tot Dekkers frustratie werd het werk als zodanig niet serieus genoeg genomen maar het boek maakte van Multatuli meteen een bekende schrijver. Naast de aanklacht was er nog een ander motief voor Multatuli om dit boek te schrijven. Na zijn ontslag als assistent-resident in Nederlands-Indië was Multatuli tot bittere armoede vervallen. Hij hoopte op eerherstel en een nieuwe ambtelijke functie in de kolonie. Hij was zelfs bereid van publicatie af te zien, indien door de toenmalige regering aan zijn wensen zou worden voldaan. In een brief aan zijn vrouw Tine gedateerd 20 november 1859 licht hij dat toe. Die wensen hielden onder andere in dat hij op Java tot resident werd benoemd, herstel van zijn diensttijd zodat hij gewoon pensioen zou krijgen over die jaren, een ruim voorschot en hij wilde benoemd worden in de orde van de Nederlandse Leeuw. Dat lintje zag hij vooral als eerherstel en als een blijk van erkenning. In de onderhandelingen werd Dekker eene convenable betrekking aangeboden in West-Indië, in ruil voor het ach-terhouden van het boek. Maar dat was Dekker niet genoeg. In een brief aan koning Willem III schrijft Dekker dat hij het aanbod afgewezen heeft. "of de koffieveilingen van de Nederlandse Handelmaatschappij" Multatuli had vele redenen om voor deze ondertitel te kiezen. Zo was het in de negentiende eeuw gebruikelijk om een ondertitel te gebruiken en deze is gebruikt om de ironie van Multatuli naar voren te brengen. De lezer werd op het verkeerde been gezet en bleef met de vraag zitten of dit werk wel of geen fictie was. In het boek komt deze ironie verder naar voren doordat ook Droogstoppel wordt erdoor misleid. Hij schrijft dat het boek de koffieveilingen van de Nederlandse Handelmaatschappij zal gaan heten, een onderwerp dat hem zeer interesseert, maar gaandeweg merkt hij dat het boek daar niet over gaat. een andere reden is dat de Nederlandse Handelmaatschappij op deze manier voor Dekker het symbool voor de onderdrukking en uitbuiting van de Javaan en de koloniale politiek staat. In de tijd dat het werk geschreven werd was er veel te doen rondom koffie en Multatuli speelde in op de actualiteit. Multatuli wilde gelezen worden, en greep daarvoor elk middel aan: de ondertitel trok de aandacht, en verleidde lezers om het boek aan te schaffen en te lezen.

Amsterdam, 1942-1943. Tegenover de Hollandsche Schouwburg bevindt zich de Joodse Crèche, door de Duitsers getransformeerd in een verzamelplaats voor Joodse kinderen voordat zij op transport gaan. Samen met de andere Joodse kinderverzorgsters van de crèche bekommert de zeventienjarige Betty Oudkerk zich om het lot van de kinderen, terwijl het leven voor Joden buiten de crèche steeds beangstigender wordt. In het diepste geheim weten ze onder leiding van Henriëtte Pimentel, de directrice van de crèche, ruim zeshonderd kinderen van deportatie te redden, ongeacht de risico's die dat met zich meebrengt.De crèche is het verzetsverhaal van jonge vrouwen die in wrede omstandigheden moeten beslissen over leven en dood. Moedige vrouwen met een vurige hoop voor de toekomst - want wie een kind redt, redt de wereld.

Meesterverteller Bart Van Loo neemt de lezer op sleeptouw langs duizend jaar Europese geschiedenis. Zijn zoektocht voert hem naar het ontstaan van de Nederlanden in de vijftiende eeuw. En wat blijkt? De Lage Landen zijn een Bourgondische uitvinding. De Bourgondiërs vertelt de geschiedenis van de vroege Nederlandse eenwording. Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars. Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden. Bart Van Loo’s even spannende als leerrijke verkenning van de middeleeuwen groeit gaandeweg uit tot een indrukwekkende cultuurgeschiedenis. Meeslepend en erudiet vertelt hij waar wij vandaan komen. Een wervelend verhaal van brandstapels en banketten, pest en steekspelen, Jeanne d'Arc, Jan van Eyck, Filips de Goede en het Gulden Vlies. '‘Van Loo’s kracht is zijn enthousiaste verteltrant. In zijn boek zit een tv-serie van minstens vier seizoenen à la ‘The Crown, of een film als The Favorite over de verwikkelingen aan het Britse hof van Queen Anne.’' Vrij Nederland 'Liefhebbers van etymologie zullen genieten.' En route 'Van Loo vertelt je als een goede vriend over een historische reis vol opwindende gebeurtenissen die vaak een verrassende wending nemen.' Maison en France

Eva en Miriam Mozes waren tien jaar oud toen ze aankwamen in Auschwitz. Toen de nazi’s zagen dat ze een tweeling waren, werden ze onmiddellijk gescheiden van de rest van hun familie. Vanaf dat moment waren ze onderdeel van dr. Mengeles ‘verzameling’ tweelingen, en werden onderworpen aan mensonterende experimenten.Eva en haar zus overleefden de gruwelen van het kamp, de bevrijding door de Russen en de barre tocht terug naar huis.Dit is Eva’s verhaal.

In 'Selma' roept Carolijn Visser op meesterlijke wijze de sfeer op van het schrale, revolutionaire Peking. Ze schildert de grote parades ter ere van de Volksrepubliek, de ideologische blindheid van westerse fellowtravellers, de grote hongersnood en uitzinnige Rode Gardisten die alles wat westers en oud was vernielden. De joodse Selma Vos groeide op in IJmuiden en wist tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de nazi's te ontkomen. Tijdens haar studie in Cambridge ontmoette ze Chang Tsao, de man van haar leven. Na de geboorte van hun kinderen, Greta en Dop, bouwden ze een bestaan op in het China van Mao. Chang was vooraanstaand lid van de Partij en leidde het Psychologisch Instituut, toch bleven Selma en haar kinderen buitenstaanders. Tijdens de Culturele Revolutie werd Chang uit zijn functie gezet en door zijn collega's aangevallen. Selma, lerares aan de Tweede-talenschool, werd uiteindelijk samen met hem gearresteerd. Zij was de enige Nederlander die in China woonde ten tijde van Laat Honderd Bloemen Bloeien, de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie. Selma en haar gezin werden slachtoffers van de grootse idealen van de maoïstische heilstaat, de Culturele Revolutie betekende uiteindelijk de ondergang van het hele gezin. Selma behoort tot de hoogtepunten in Carolijn Visser's oeuvre.

na de succesvolle introductie van het boek genoot Wim Aloserij volop van de belangstelling voor zijn verhaal. Hij trok met auteur Frank Krake langs volle zalen en boekhandels. Eindelijk werd hij nu wél gehoord. De kroon op zijn werk zou de ontmoeting worden met het koningspaar, bij de Nationale dodenherdenking op 4 mei. Wim overleed twee dagen voor die tijd en liet een enorme leegte achter. Frank Krake schreef een additioneel hoofdstuk over zijn laatste weken met Wim Aloserij. Tevens licht hij een spectaculaire ontdekking toe in dat nieuw geschreven hoofdstuk, verrijkt met vele extra foto's. Krake ontdekte dat de opdracht tot het bombarderen van de schepen in de Oostzee, met 7.000 doden als gevolg, van Nederlandse bodem kwam... Liggend op het dak van een trein ontvlucht de twintigjarige Amsterdammer Wim Alosery in 1943 de verplichte Arbeitseinsatz in Duitsland. Hij duikt onder bij een boer en slaapt maandenlang in een kist onder de grond. Totdat hij bij een razzia wordt gepakt en opgesloten in de beruchte Gestapo-gevangenis aan de Euterpestraat. Hij belandt in Kamp Amersfoort en gaat enkele weken later op transport naar Noord Duitsland, waar hij acht maanden lang de dodelijke dwangarbeid in de concentratiekampen Husum en Neuengamme overleeft. Mede dankzij de kwade dronk van zijn verslaafde stiefvader. Als de oorlog bijna ten einde is belandt Wim op het luxe cruiseschip Cap Arcona, dat voor anker ligt in de Lübeckerbocht. Terwijl op de wal de geallieerden Duitsland tot overgave dwingen, begaat de RAF boven water een dodelijke vergissing. Jachtvliegtuigen bombarderen meerdere schepen en in een waar inferno verongelukken 7.000 gevangenen. Samen met slechts enkele honderden opvarenden overleeft Wim Alosery een van de grootste scheepsrampen aller tijden. Op zijn vierennegentigste vertelt hij ons zijn verhaal. Als de laatste getuige.

Boynes eerste boek over zijn vaderland Ierland is een krachtig verhaal over vriendschap en morele moed 1972. De jonge Odran Yates gaat in het klooster, omdat zijn moeder hem ervan overtuigd heeft dat het priesterschap zijn roeping is. Hij begint vol ambitie en hoop aan zijn nieuwe leven, toegewijd aan zijn studie en open voor nieuwe vriendschappen. Veertig jaar later staat zijn vertrouwen in de Kerk onder grote druk door de vele onthullingen over misbruik. Vrienden van hem zijn voor het gerecht gesleept, collega’s zijn gevangengezet en vele jonge parochianen zijn getekend voor het leven. Odran vermijdt contact met de buitenwereld uit angst voor afkeurende blikken en beledigende opmerkingen. Tot hij gedwongen wordt zijn eigen voetsporen in deze geschiedenis terug te volgen. Over het werk van John Boyne ‘De grote stilte is John Boynes belangrijkste roman.’ John Irving ‘Boyne trakteert ons op veel spannende scènes, op grappige dialogen, en op ontroering. Het is hem heel goed gelukt om met dit verhaal de waargebeurde geschiedenis te illustreren.’ **** NRC Handelsblad ‘Boyne verstaat, zoals Ierse schrijvers betaamt, de kunst van het vertellen.’ **** Leeuwarder Courant ‘Boyne bewijst eens te meer een goed schrijver te zijn die grote thema’s tot de kern weet terug te brengen en in meeslepende literatuur te vertalen.’ Noordhollands Dagblad

De beeldschone Catharina Brücker is de oudste telg van een succesvolle Joodse kleermakersfamilie uit Rotterdam. Al op jonge leeftijd leren zij en haar broer en zussen om zelfstandig te zijn en hun eigen toekomst te bepalen. Dat wordt onmogelijk gemaakt als de oorlog uitbreekt. Hun Joodse afkomst zorgt er voor dat de nazi’s de jacht op de Brückers openen. Die laten zich echter niet zo maar oppakken en vechten voor hun leven. Ze duiken onder, ontsnappen na arrestaties, belanden in verschillende concentratiekampen en doorstaan de ontberingen van de Hongerwinter. Als de zwangere Catharina toch wordt gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork begint haar eigen strijd om te overleven. Ze vecht voor haar baby. Kleine Clarence wordt geboren in het concentratiekamp, waar zijn vader hem nog één keer mag zien voor zijn deportatie naar Sobibor. ‘Doe alles om jezelf én onze zoon te redden’ schrijft hij in zijn afscheidsbrief. Daar geeft Catharina gehoor aan. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Ieder dinsdagavond een voorstelling met SS-ers op de voorste rij, terwijl diezelfde ochtend duizenden Joden in de trein naar Auschwitz zijn afgevoerd. Als ze wordt verraden wacht het onvermijdelijke. Totdat ze wordt gered van de gaskamers door een SS-er…

In De mannen van Poetin onthult onderzoeksjournalist en voormalig correspondent in Moskou Catherine Belton het verhaal over de machtsgreep van Vladimir Poetin en zijn KGB-trawanten. Mede aan de hand van exclusieve interviews met belangrijke insiders vertelt Belton hoe de mannen van Poetin een nieuwe club van oligarchen vormden, zich meedogenloos allerlei bedrijven toe-eigenden, de economie overnamen, miljarden overhevelden, de scheidslijnen tussen de politieke macht en de georganiseerde misdaad lieten vervagen, tegenstanders uitschakelden en vervolgens hun rijkdom en macht gebruikten om hun invloed in het Westen uit te breiden.Beltons verhaal strekt zich uit van Moskou tot Londen en van Zwitserland tot het Amerika van Donald Trump. De mannen van Poetin is een aangrijpend en vooral angstaanjagend relaas over de teloorgang van de hoop op een nieuw Rusland, en de ernstige gevolgen daarvan voor zijn inwoners, en vooral voor de wereld.Journalist en schrijver Catherine Belton was jarenlang correspondent in Moskou voor The Financial Times. Ze woont in Londen. De mannen van Poetin werd benoemd tot boek van het jaar door The Economist, The Financial Times, The New Statesman en The Telegraph. Op de publicatie volgden vijf rechtszaken door Russische oligarchen en Rosneft.‘Meedogenloos en overrompelend. Dit is het indrukwekkendste relaas over de opkomst van Poetin tot nu toe. Belton biedt de meest gedetailleerde en meeslepende versie van dit verhaal, gebaseerd op tientallen interviews met oligarchen en Kremlininsiders, evenals voormalige KGB-agenten en Zwitserse en Russische bankiers. Duizelingwekkend... Een prachtig boek.’The Guardian‘Zeker het best gedocumenteerde boek over deze materie.’Raymond van den Boogaard, De Groene Amsterdammer‘De onbevreesde Belton sprak met figuren met ongelijke belangen, spoorde documenten op en followed the money. Het resultaat is een nauwgezet portret van de kring van Poetin en van de opkomst van het “KGB-kapitalisme” – een vorm van meedogenloze vermogensopbouw die is ontworpen om de belangen te dienen van de Russische staat.’The New York Times Book Review‘Beltons boek is vlot geschreven, bevat grondig onderzoek en staat vol met nieuwe – of in ieder geval niet algemeen bekende – feiten. Dit is een fantastisch journalistiek boek, geschreven met oog voor een goedlopend verhaal en meeslepende personages.’The Spectator‘In haar schokkende nieuwe boek onthult Catherine Belton hoe een handvol KGB’ers sinds eind jaren tachtig door middel van het witwassen van vele miljarden het Westen ontwricht en zichzelf verrijkt.’Michel Krielaars, NRC Handelsblad ●●●●●‘Boeken over het moderne Rusland zijn er in overvloed. Belton heeft ze allemaal overtroffen. Haar boek is het beste en belangrijkste over het moderne Rusland.’The Times‘De personages in Catherine Beltons studie zijn buitengewoon en een Netflix-miniserie waardig. Dit is het moderne Rusland in zijn volle, huiveringwekkende glorie. Belton laat geen middel onbeproefd in haar uiteenzetting over hoe de Russische president en zijn “mannen” het grootste land ter wereld domineren, en hoe ze zover zijn gekomen.’The Financial Times

De grote verkiezingswinst van Geert Wilders, de groei van extreemrechts in andere Europese landen, de mogelijke terugkeer van Donald Trump: personen en partijen die het niet zo nauw nemen met de rechtsstaat hebben de wind in de zeilen. Onze democratie wordt in toenemende mate bedreigd, wat herinneringen oproept aan de vorige eeuw. Want nog niet eens zo heel lang geleden zagen onze voorouders hun regeringen zwichten voor fascisme, nazisme en communisme. Ook zij vertrouwden erop dat de rechtstaat het wel zou overleven – ten onrechte. Hoe kunnen wij voor- komen dat we dezelfde vergissing begaan? In Over tirannie reikt historicus Timothy Snyder twintig praktische strategieën aan om de democratie te beschermen tegen een autoritaire overheid en tegen zogeheten sterke leiders. De herdruk van deze moderne klassieker, schitterend geïllustreerd door kunstenaar Nora Krug, is nu noodzakelijker dan ooit.

Femke Deen is historicus. Zij promoveerde op een boek over propaganda in Amsterdam tijdens de Nederlandse Opstand. Ze schrijft nu een biografie over Charlotte de Bourbon.Marchien den Hertog is historicus en journalist en eindredacteur van maandblad Ons Amsterdam. Met Dorine Hermans schreef ze Het verhaal van Nederland – Oranje Nassau.Emma Los is historicus en verbonden aan Stadsarchief Amsterdam. Ze is co-auteur van Amsterdam voor vijf duiten per dag en De canon van Amsterdam.

Blik terug op het jaar 2024 met de nieuwe Het aanzien van ‘Het aanzien is de baas van de geschiedenis.’ NRC In Het aanzien van 2024 geeft Lukas Spee een compleet en toegankelijk overzicht van twaalf maanden wereldnieuws zoals we dat van Het aanzien van gewend zijn: direct, verhelderend en met humor. De opvallendste nieuwsverhalen uit binnen- en buitenland komen aan bod, voorzien van de beste foto’s. Naast wereldschokkende gebeurtenissen ook ruimschoots aandacht voor rages, sport en cultuur. Een greep uit de inhoud: Helft van de wereldbevolking naar de stembus Belgisch cordon sanitaire doorbroken Oud-premier Dries van Agt overleden Mark Rutte vertrekt naar de NAVO Conflict in het Midden-Oosten breidt zich uit Russische oppositieleider Aleksej Navalny overleden Pro-Palestijnse protesten Duizend dagen oorlog in Oekraïne Kabinet-Schoof treedt aan Rechtszaak tegen Ali B Oekraïense troepen trekken Russische regio Koersk binnen Joost Klein gediskwalificeerd op Eurovisie Songfestival Spanje wint EK voetbal in Duitsland Noodweer door hete zomer Paus Franciscus bezoekt België Olympische en Paralympische Spelen in Parijs Ophef over asielnood(maatregelen)wet Sluiting Groningse gaskraan Verdeeldheid binnen nieuwe Nederlandse coalitie Donald Trump overleeft aanslag en wordt herkozen Tweede Kamer bindt strijd aan met fatbikes Lukas Spee is schrijver en eindredacteur. Sinds enkele jaren is hij betrokken bij het schrijven en samenstellen van Het aanzien van en sinds de editie van 2023 heeft hij het stokje als auteur en samensteller definitief overgenomen van Han van Bree.

Met voorwoord van Adriaan van DisGeïllustreerd met beeldmateriaal uit het archief van de familie De Wind, waaronder twee niet eerder gepubliceerde foto’s van vlak na de bevrijding van AuschwitzEen belangrijk en uniek historisch document dat op aangrijpende wijze het lot van gevangenen in de vernietigingskampen in beeld brengt.De Joodse arts Eddy de Wind ging in 1942 als vrijwilliger werken in het doorgangskamp Westerbork. Hij ontmoette er de jonge Joodse verpleegster Friedel, die uit Duitsland naar Nederland was gevlucht. Ze werden verliefd en trouwden in het kamp. In 1943 werden ze gezamenlijk per goederentrein naar Auschwitz getransporteerd. Daar scheidden hun wegen zich: Eddy kwam terecht in barak 9, Friedel in 10, de barak waar de medische experimenten werden uitgevoerd.Toen in het najaar van 1944 het Russische Rode Leger Auschwitz naderde, besloten de nazi’s hun sporen uit te wissen. De gevangenen, onder wie Friedel, moesten richting Duitsland lopen – later zouden dit de dodenmarsen worden genoemd. Eddy verstopte zich en bleef achter in Auschwitz. Hij vond een schrift en een potlood en begon te schrijven.In Eindstation Auschwitz doet Eddy de Wind verslag van de verschrikkingen in het kamp en analyseert en observeert hij het gedrag – zowel goed als kwaad – waar mensen toe in staat zijn. Hij beschrijft Auschwitz zoals nooit eerder is gezien, rechtstreeks vanuit het kamp en met de emotie van dat moment. In maart 2024 werd in Amsterdam het Nationaal Holocaustmuseum geopend, waar het originele schrift van Eddy de Wind een prominente plaats heeft gekregen in de permanente collectie.‘Eindstation Auschwitz toont het allerzwartste en allermooiste in de mens.’ NOS‘Indrukwekkende psychologische zoektocht.’ Trouw’75 jaar na de bevrijding krijgt Eindstation Auschwitz eindelijk de aandacht die het verdient.' De Telegraaf 

Onthullende biografie werpt nieuw licht op Greet Hofmans Greet Hofmans was in 1956 maandenlang wereldnieuws. Van Zweden tot de Verenigde Staten, van Frankrijk tot Venezuela: overal verschenen artikelen over de ‘gebedsgenezeres’ die het huwelijk van het Nederlandse koningspaar zo ernstig had verstoord dat een echtscheiding dreigde. Hofmans zou koningin Juliana hebben behekst en gevaarlijke pacifistische denkbeelden hebben ingefluisterd. De ophef leidde ertoe dat Juliana alle banden met Hofmans moest verbreken. Achteraf bleek prins Bernhard verantwoordelijk voor de demonisering van Hofmans, die als een ‘Raspoetin’ de geschiedenisboeken inging. Gebruikmakend van diverse niet eerder geraadpleegde (privé)archieven schetst Han van Bree in Het vertroebelde oog een genuanceerd beeld van de persoon Hofmans. Wie was deze Amsterdamse vrouw van eenvoudige komaf, bij wie zo velen – van jong tot oud, van arm tot rijk, van laaggeschoold tot hooggeleerd – te rade gingen als ze ergens mee zaten? Was zij inderdaad een sturende en manipulatieve intrigante? Had zij voor de monarchie gevaarlijke religieuze opvattingen? En bovenal: wat wilde zij bereiken? Door haar hele leven te beschouwen, geeft Van Bree een completer beeld van Hofmans en biedt hij een nieuwe, heldere kijk op de wijze waarop zij onder meer Juliana, maar ook Wilhelmina en zelfs Bernhard terzijde stond. Gebaseerd op volledig nieuw archiefmateriaal Met niet eerder gepubliceerde foto’s Han van Bree (1957) studeerde geschiedenis in Utrecht en Gent en specialiseerde zich op het Nederlandse koningshuis. Voor de NOS maakte hij over koningin Juliana, prins Bernhard en prins Claus diverse documentaires, die werden uitgezonden in de weken na hun overlijden. In 2015 promoveerde hij in Leiden op De geest van het Oude Loo – Juliana en haar vriendenkring 1947-1957. Daarnaast schreef hij onder andere de bestseller Beatrix, koningin der Nederlanden en was hij van 1983 tot 2022 verantwoordelijk voor de reeks Het aanzien van.

Wat als je familieleden verraders blijken te zijn? Blijf je zwijgen? Of doorbreek je de stilte en ga je graven naar de waarheid? ‘Een boek dat tot de laatste pagina’s enerveert.’ Dagblad Trouw ‘Een begenadigd verteller.’ Historisch Nieuwsblad Toen haar overgrootvader in een krantenartikel werd genoemd als de mogelijke verrader van Anne Frank, stuitte Stephanie Biesheuvel op een groot familiegeheim. Het vormde de start van een zoektocht naar haar verzwegen familiegeschiedenis. In verschillende archieven vond ze dossiers vol met oorlogsmisdaden van haar familieleden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De ene ontdekking nog gruwelijker dan de andere. Zij collaboreerden met de nazi’s en maakten zich schuldig aan verraad van Joden en buurtgenoten, iets waarover na de oorlog altijd is gezwegen. In Het verraad van de Jordaan vertelt Stephanie het verhaal van haar omstreden familie. Ze sprak met familieleden en tijdgenoten, om zo de waarheid boven tafel te krijgen. Dit is het verzwegen verleden van een Amsterdams NSB-gezin en hun jarenlange zwijgen wordt nu eindelijk doorbroken. Stephanie Biesheuvel is auteur en podcastmaker. In haar persoonlijke boek Het verraad van de Jordaan gaat ze op zoek naar het verzwegen verleden van haar eigen, omstreden familie. Tegelijk met het boek maakte Stephanie ook een gelijknamige podcast.

De Alteratie, de Februaristaking, de inhuldiging van koningin Beatrix, velen kennen Amsterdam van grote historische gebeurtenissen. Ons Amsterdam 750 jaar vertelt de stadsgeschiedenis zoals die eigenlijk nooit is verteld. Met honderden verhalen over onbekende Amsterdammers, over bijzondere plekken, over bezoekers, migranten, handelaars, wetenschappers, dominees, huisjesmelkers, arbeiders, scharrelaars en kapitalisten. Niet over de grote witte mannen met hun gesteven witte kragen van weleer, maar wel de zwarte buren van Rembrandt, de bouw van de Grieks-Orthodoxe kerk, de komst van een olifant naar de stad, de veldslag in Café Zincken tussen socialisten en de politie, en hoe de immigranten uit voormalig Nederlands-Indië in de jaren ’50 in Geuzenveld terecht kwamen (en de rock’n’roll meebrachten).

Een kraakheldere wake-upcall: we moeten nu weerstand bieden aan wereldwijd samenwerkende autocratieën. Wie denkt dat dictators alleen op hun eigen land gericht zijn, heeft het mis. Autocratieën als Rusland en China wisselen onderling kennis en middelen uit. Corrupte bedrijven in het ene land doen zaken met corrupte bedrijven in het andere land en het ene nationale politiekorps traint en bewapent het andere. Bovendien verkondigen de autocratische regimes dezelfde boodschap over de gevaren van de westerse democratie. Deze groep landen functioneert als een concern van verschillende bedrijven: Autocratie bv. De autocratieën hangen verschillende ideologieën aan maar de leiders delen een onstilbare honger naar macht en welvaart die in veel gevallen voor het welzijn van de eigen bevolking gaat. Applebaum werpt licht op de prangendste geopolitieke kwestie van deze tijd en wijst ons op wat democratische landen te doen staat om dit wereldwijde netwerk van dictators een halt toe te roepen. Over De schemering van de democratie: ‘Een razend actueel boek, politiek en tegelijk intens persoonlijk.’ – Geert Mak Over IJzeren gordijn: 'Voor Westerse lezers geldt: door zo'n inzichtelijk boek over destructie, blijkt opnieuw wat het beschermen waard is - en hoe.' - vier sterren, de Volkskrant

Dordrecht speelde een sleutelrol in de trans-Atlantische slavernij, maar hoe diep reikte haar betrokkenheid werkelijk? Dit baanbrekende onderzoek, uitgevoerd op verzoek van nazaten van tot slaaf gemaakten, brengt de complexe en vaak vergeten geschiedenis van slavernij, verzet en Zwarte autonomie in Dordrecht aan het licht. Van de oprichting van de West-Indische Compagnie en de financiering van slavenhandel tot de strijd van Afrikaanse tot slaaf gemaakten voor vrijheid en waardigheid – dit boek werpt een nieuw en urgent licht op de impact van slavernij op de stad. Het laat zien hoe Dordtse plantage-eigenaren profiteerden van slavernij en hoe tot slaaf gemaakten en marrons zich daartegen verzetten, soms met gevaar voor eigen leven. Met diepgaand archiefonderzoek, persoonlijke verhalen en confronterende inzichten biedt dit boek een kritische blik op het verleden en de doorwerking ervan in het heden. Het documenteert niet alleen de historische feiten, maar geeft ook een stem aan de nazaten die strijden voor erkenning en herstel. Een onmisbare bijdrage aan het historisch bewustzijn en een krachtige oproep tot een rechtvaardige toekomst. Karwan Fatah-Black is universitair docent aan de Universiteit Leiden en is gespecialiseerd in de Nederlandse koloniale geschiedenis. Ramona Negrón is werkzaam als postdoc aan het KITLV, waar ze onderzoek doet naar de overgang van slavernij naar burgerschap in de Nederlandse Cariben. Nikita Krouwel is zelfstandig onderzoeker en werkt bij The Black Archives. Rowan van der Stelt is beleidsontwikkelaar bij de gemeente Sliedrecht en zelfstandig historicus Counter Histories.

Eeuwenlang werd democratie gezien als een gevaarlijke regeringsvorm. Dat veranderde aan het einde van de achttiende eeuw, toen revolutionairen in Nederland streden voor vrijheid en gelijkheid. Een radicale minderheid maakte de weg vrij voor de invoering van de democratie. De leider van deze beweging was de Leidse lakenfabrikant en dichter Pieter Vreede (1750-1837). Met zijn ideeën over directe volksinvloed en de afschaffing van de slavernij was Vreede zijn tijd ver vooruit. Door zijn vlijmscherpe pen, radicale opvattingen en uitzonderlijke organisatietalent, groeide hij uit tot een van de invloedrijkste én meest omstreden figuren uit deze periode: zijn tegenstanders vergeleken hem met Robespierre. Rond 1780 trad Vreede naar voren als leider van de Hollandse patriottenbeweging. Later streed hij succesvol voor de zelfstandigheid van de provincie Brabant. Een radicale staatsgreep in 1798 vestigde een nieuw bewind waarin Vreede aantrad als de eerste premier van Nederland. Dit leidde tot de invoering van de eerste grondwet: deze staatsregeling vormt nog altijd een democratisch hoogtepunt in de Nederlandse geschiedenis. Nadat een tweede staatsgreep een einde maakte aan zijn bewind, verdwenen ook zijn democratische idealen lange tijd uit de politiek. Radicale democratie is de eerste biografie van deze grondlegger van de Nederlandse democratie en tegelijkertijd een ideeëngeschiedenis van democratisch denken in de late achttiende eeuw. Dirk Alkemade is als historicus verbonden aan de Universiteit Leiden. Dit boek is gebaseerd op zijn proefschrift dat hij daar in 2025 voltooide.

Wie is de grootste Vlaming ooit? Pater Damiaan, Ambiorix, Vesalius, Mercator? Keizer Karel misschien, maar kan je die een Vlaming noemen, ook al is hij geboren in Gent? Wie in de lijstjes nooit voorkomt, is Mathilde van Vlaanderen, echtgenote van Willem van Normandië en koningin van Engeland van 1066 tot 1083. Wie doet beter? Al zo lang is het oorverdovend stil rond Mathilde, terwijl zij zo'n grote rol speelde als historisch figuur. De auteurs herstellen dit onrecht. De bronnen zijn schaars, maar voldoende om de figuur van Mathilde van Vlaanderen uitgebreid te schetsen in de context van het graafschap van Vlaanderen en het Anglo-Normandische Rijk van bijna duizend jaar geleden.

De straat als microkosmos van de samenleving

Een duister sprookje over een man die als wereldleider serieus genomen wil wordenHistoricus Beatrice de Graaf en Ruslandexpert Niels Drost laten aan de hand van duizenden toespraken en verklaringen van het Kremlin zien hoe Poetin radicaliseerde. Met als startpunt 2000, toen Poetin aan de macht kwam, volgen zij hoe hij zijn land meesleept naar de afgrond van de oorlog. Het is een duister sprookje over een man die als wereldleider serieus genomen wil worden en erkenning zoekt voor Ruslands cruciale positie in Europa. Maar wanneer hij die niet krijgt, verandert zijn verhaal geleidelijk in een oorlogsverklaring aan het Westen en zijn waarden.Ook tonen De Graaf en Drost aan dat het cruciaal is om ons in het geschiedenisbeeld van autocraten en dictators te verdiepen. Zo gebruikt Poetin de geschiedenis van het tsarenrijk en de symbolen van het Russisch-orthodoxe geloof om zijn vijanden mee om de oren te slaan. Laat hij zich echt leiden door zijn visie op de geschiedenis? Gelooft hij in zijn dystopische verhalen? En kan dit alles ons iets vertellen over hoe deze oorlog eindigt?BEATRICE DE GRAAF is faculteitshoogleraar en bekleedt de leerstoel Geschiedenis van de internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht. Ze won in 2022 met het boek Tegen de terreur de Arenbergprijs voor ‘het beste boek over de Europese geschiedenis’.NIELS DROST studeerde Geschiedenis van de internationale betrekkingen en Russisch en is als analist en Ruslandexpert werkzaam bij Clingendael. Met Beatrice de Graaf verzorgt hij bij Haagsch College een theatercollege over de oorlog in Oekraïne en het geschiedenisbeeld van Poetin.

Reinder de Eerste werd hij genoemd, de keizer van het vastgoed. Met zijn bravoure, dadendrang en hang naar publiciteit werd Reinder Zwolsman een nationale bekendheid. Als projectontwikkelaar heeft Zwolsman het aangezicht bepaald van de Nederlandse kustplaatsen – op een wijze die niet iedereen hem in dank heeft afgenomen. Zo veranderde hij het monumentale Scheveningen in de betonnen woestenij die het nog altijd is. In de jaren zestig haalde Zwolsman vrijwel dagelijks de kranten en stond hij model voor een nieuw type ondernemer: de almachtige projectontwikkelaar. Zijn zakenimperium breidde zich uit tot on-Nederlandse proporties. Maar halverwege de jaren zeventig was het sprookje voorbij. Sneller nog dan ze waren gestegen, daalden de koersen. Wie was Reinder Zwolsman, hoe kon hij zijn vastgoedimperium opbouwen en waarom ging het zo mis? Dick Brongers beschrijft het leven van een van de eerste bekende projectontwikkelaars van Nederland. Daarbij komt vanzelfsprekend ook de oorlog aan de orde: de jaren dat Zwolsman de basis legde voor zijn loopbaan, maar die hem ook een omstreden reputatie opleverden. Die zou hem tot aan zijn dood blijven achtervolgen.   Dick Brongers publiceert met enige regelmaat over instellingen en bedrijven die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de Duitse bezetter, en was als historicus/ archivaris betrokken bij het herkomstonderzoek naar de kunstcollectie van het Gemeentemuseum (thans Kunstmuseum) Den Haag voor, tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog.

"Het opperhoofd Bonni. […]. In hem verenigden zich de kracht en moed van de jaguar met de slanke vlugheid van onze herten." - Anton de Kom in Wij slaven van Suriname Rond 1730 ontvlucht een hoogzwangere zwarte vrouw de gruwelen van de slavernij en brengt in het Surinaamse moeras haar zoon Boni ter wereld. Hij zal uitgroeien tot leider van de Marrons: ruim dertig jaar lang pleegt hij met zijn volgelingen heldhaftig verzet tegen het koloniale bewind. Als tiener leest Tessa Leuwsha voor het eerst over deze mythische strijder in Wij slaven van Suriname. Vanaf dan is ze door hem geïntrigeerd: wie was hij, en wat is het verhaal van zijn moedige moeder? Wat betekenden zijn daden toen en nu, hoe werkt zijn nalatenschap door in haar eigen leven? Tessa Leuwsha reist door Suriname en zoekt naar Boni's wortels in Ghana, ze spit door de schaarse archieven en put rijkelijk uit orale geschiedenis. Gebaseerd op feiten en ondersteund door haar sprankelende literaire verbeeldingskracht herschept ze de Surinaamse vrijheidsstrijder Boni als mens van vlees en bloed.

Is ‘Hebban olla vogala’ echt het oudste zinnetje in het Nederlands? Waarom kondigde Maria van Bourgondië taalwetten af? Was de Statenbijbel het eerste boek in het Standaardnederlands? Was het Nederlands in Vlaanderen inderdaad belabberd tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden? Waarom werd tante Sidonie in de jaren zestig tante Sidonia? Welke woorden en uitdrukkingen hebben we te danken aan Koot en Bie? Waarom zijn de Limburgse dialecten wel een erkende streektaal in Nederland en niet in België? Auteur en taalexperte Miet Ooms loodst je, geholpen door schitterende illustraties, van inscriptie naar oorkonde en van boek naar televisie-uitzending, door de geschiedenis van de Nederlandse taal. Een verhaal waarin, naast woorden en klanken, ook status en identiteit centraal staan.

Günter Brandorff is Emeritus predikant en kerk- en theologiehistoricus. Eerder schreef hij het boek Klooster Trimunt, de arme dochter van Aduard.

In 2025 bestaat de Arbeidsinspectie 135 jaar. Timon de Groot beschrijft hoe dit instituut een eerlijke, gezonde en veilige werkomgeving in Nederland probeerde te creëren, terwijl ze te maken kreeg met hindernissen. Van werkgevers die de toegang tot hun fabrieken blokkeerden tot vakbonden die meer actie eisten, en opeenvolgende regeringen die telkens andere eisen en verwachtingen stelden aan het werk van de inspectie. De Arbeidsinspectie werd opgericht toen sprake was van enorme industriële groei in Nederland. Arbeiders werden vooral gezien als goedkope handelswaar, gedwongen om door te werken tot ze erbij neervielen, en eenvoudigweg afgedankt wanneer ze niet langer konden presteren. In dit klimaat kreeg de piepjonge Arbeidsinspectie, toen nog met drie inspecteurs, de opdracht om te zorgen dat de omstandigheden op de werkvloer veilig en menselijk bleven. De Arbeidsinspectie signaleerde vaak als eerste drastische veranderingen in de wereld van het werk en bracht die onder de aandacht van de politiek. Oude sociale problemen zoals kinderarbeid, schijnconstructies en uitbuiting van arbeidsmigranten staken daarbij telkens in een nieuwe vorm de kop op. Ook vandaag de dag zijn er nog veel uitdagingen: met de internationalisering van de arbeidsmarkt, de groei van het aantal banen waarmee mensen niet in hun bestaanszekerheid kunnen voorzien en de grootschalige arbeidsmigratie, blijft de Arbeidsinspectie onmisbaar.

Atlantis is wellicht het best gekende verhaal uit de Griekse Oudheid. Sinds vele eeuwen nestelt de mythe zich in het collectieve geheugen van de Westerse wereld. Atlantis is al door tientallen generaties onderzocht en 'gevonden', ondanks het totale gebrek aan wetenschappelijk bewijs. Dit boek ontmaskert de vele theorieën die worden gepresenteerd als gedegen wetenschappelijk onderzoek en laat zien hoe wensdromen, misinterpretaties en commerciële belangen de mythe in stand houden. Met scherpe argumenten en gedegen analyse onthult deze kritische studie waarom Atlantis niets meer is dan een hardnekkige fantasie—en hoe de obsessie ervoor meer zegt over onszelf dan over een verzonken beschaving.

Kamp Vught was niet alleen het enige SS-concentratiekamp in de door nazi-Duitsland bezette West- Europese gebieden, het was ook een Jodenkamp. Tegenstanders van het regime werden opgesloten en als dwangarbeiders geëxploiteerd in concentratiekampen, terwijl Jodenkampen waren bedoeld om Joden op te vangen voordat ze op transport konden worden gezet naar de vernietigingskampen in het Oosten. Juist omdat Kamp Vught deze uitzonderlijke dubbelfunctie had, biedt het onderzoek naar zijn geschiedenis meer inzicht in het terreursysteem van de nazi’s, waardoor Hitler aan de macht kon blijven, én in de vernietigingsindustrie waarmee hij meer dan zes miljoen Joden, Roma en Sinti liet vermoorden. Bert Oomen geeft een verhelderende inkijk in het systeem waarin de daders functioneerden en in de maatschappelijke en sociale context waarbinnen zij opereerden. Hij gaat uitvoerig in op de achtergronden, overtuigingen en drijfveren van de daders in het kamp zelf en van de schrijftafelmoordenaars in Den Haag en Berlijn die het terreurapparaat en de vernietigingsmachine bedachten en draaiende hielden.

In Tijd is een leeuwerik neemt Hilbrand Rozema de lezer mee langs de randen én de rafelranden van Nederland. Hij observeert en registreert, en geeft een stem aan mensen buiten de Randstad. Hij diept kleine geschiedenissen op, beschrijft wat mensen vinden van de natuur om zich heen, hoe ze geloven, en vertelt over de tradities en gebruiken in het gebied. En dan gaat het niet over de meest welvarende plekken. Plaatsen die onder de blauwe plekken zitten, hebben ons veel te vertellen. Hoe is het bijvoorbeeld in Weiteveen (dubbele moord) en Harskamp (demonstratie tegen asielzoekers), in de Zak van Zuid-Beveland (drugssmokkel) of op een quarantainestation in Heijplaat? Of hoe voelt het om rond te lopen op een onbewoond eiland in de Waddenzee? Tijd is een leeuwerik is een caleidoscopische reisgids en een ode aan ons rijk gevarieerde Nederland. Hilbrand Rozema (Groningen, 1971) is journalist en auteur. In 2024 is hij genomineerd voor De Tegel, de belangrijkste journalistieke prijs van Nederland.

Op 19 januari 1942 werd het Nederlandse koopvaardijschip Van Imhoff voor de kust van Sumatra gebombardeerd door een Japans vliegtuig, waarna het in de golven verdween. Aan boord bevonden zich bijna vijfhonderd in Nederlands-Indie woonachtige Duitse mannen die aan het begin van de oorlog door de Nederlandse koloniale overheid waren geïnterneerd. De bewakers en de bemanning van de Van Imhoff brachten zichzelf in veiligheid, zonder zich te bekommeren om de in het ruim opgesloten Duitsers. 411 van hen kwamen om het leven. De ramp met de Van Imhoff vertelt het verhaal van deze mannen: hoe zij als vijandelijke onderdanen werden geïnterneerd aan het begin van de oorlog, en hoe hun levens eindigden ten tijde van die verschrikkelijke ramp die plaatsvond tijdens de oorlog tegen Japan in de Pacific. Het boek geeft bovendien een duidelijk beeld van de Duitse gemeenschap in Indonesië vóór de Tweede Wereldoorlog en van de nasleep van de ramp met het koopvaardijschip. Hoe ging de Nederlandse overheid daarmee om? Hoe verliep het debat over schuld en verantwoordelijkheid? En hoe verging het de gezinsleden van de omgekomen mannen? Alle drie de auteurs zijn verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag.

Architect Joseph Cuypers (1861-1949) was een uniek en vernieuwend Nederlands architect. In een tijd waarin ambachtelijke, traditionele bouwkunst de toon zette – de neogotische stijl die zijn vader Pierre Cuypers grote bekendheid bracht (het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam) – zocht zoon Joseph inspiratie elders. Bij talloze ontwerpen voor kerken, villa’s, wooncomplexen en voor de Amsterdamse Effectenbeurs, liet hij zich beïnvloeden door eigentijdse vormentaal en stijlkenmerken uit den verre en andere geloofsrichtingen. Ook toonde hij zich een modern stedenbouwer met een voorliefde voor tuinwijken. Veranderde zijn stijl in de jaren van traditioneel naar expressionistisch, altijd hield hij oog voor de gebruiker. De kerkganger moest bij binnenkomst de sacrale sfeer voelen en maximaal zicht op het altaar houden. Voor elke plek en elke bewoner bedacht hij een eigen ontwerp, waardoor zijn bouwwerken steeds verrassen. Terecht zijn vrijwel al zijn kerken op de monumentenlijst geplaatst.

Marcel Niekus is een archeoloog met meer dan 25 jaar ervaring, gespecialiseerd in archeologie van de steentijd. Momenteel bezig met zijn PhD, besteedt hij veel tijd aan het bestuderen van de Neanderthaler aanwezigheid langs de noordwestelijke rand van hun verspreidingsgebied. Naast het schrijven van wetenschappelijke artikelen en het presenteren op (internationale) bijeenkomsten over de steentijd, schrijft hij ook artikelen en boeken en geeft presentaties voor publiek. Voor het nauw samenwerken met amateur archeologen is hij onderscheiden met de Landelijke AWN-erepenning. Daarnaast is hij voorzitter van Stichting Stone (Foundation for Stone Age research in Nederland), die erop gericht is om archeologie van de steentijd te promoten. Yuri van Koeveringe (1978) studeerde Archeologie en Prehistorie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij schrijft populair-wetenschappelijke publicaties en educatief materiaal over archeologie. Daarnaast faciliteert hij het presenteren van de archeologie via tentoonstellingen, evenementen en educatieve projecten. Yuri werkt momenteel bij TGV Tekst en Presentatie.

Lie Alma-Heijnen (1909-1990) raakte als jonge onderwijzeres uit de arme Drentse veenstreek overtuigd van het socialisme als antwoord op de enorme armoede en ongelijkheid die ze om zich heen zag. De opkomst van het fascisme in Duitsland versterkte die overtuiging en bracht haar uiteindelijk bij de vredesbeweging en later het communisme. Vanwege haar talent voor het houden van redevoeringen groeide Alma-Heijnen in korte tijd uit tot een bekend gezicht in de links-activistische, antifascistische beweging, waar ze ook haar latere man, de kunstenaar Peter Alma, leerde kennen. Haar positie als voorzitter van de Nederlandse afdeling van het communistische Wereld Vrouwen Comite tegen Oorlog en Fascisme bracht haar midden in de internationale, communistische vrouwenvredespolitiek van de jaren dertig. De rol van vrouwen in de geschiedenis is lang onderbelicht gebleven. Het leven van Lie Alma-Heijnen is exemplarisch voor het leven van veel andere vrouwen in de jaren dertig: de oorlogsdreiging, het opkomende fascisme, de economische crisis, de bezuinigingspolitiek van het kabinet-Colijn en de gevolgen hiervan voor vrouwen. Haar biografie biedt hiermee een nieuwe invalshoek op de Nederlandse politiek en haar sociale geschiedenis. Seran de Leede is verbonden aan de Universiteit Leiden en houdt zich bezig met onderzoek naar vrouwen in de context van politiek geweld.

In Zuid-Afrika is een collectie te bewonderen van een Nederlandse collaborateur. Na de Tweede Wereldoorlog verscheepte Jacob van Tilburg bijna honderd kisten met kunstobjecten naar zijn nieuwe thuisland, waaronder zelfs een Rembrandt. Maar achter deze fraaie verzameling schuilt een menselijk drama. In De kunst van het verraad laat Anne-Lot Hoek niet eerder gehoorde stemmen klinken uit een van de 485.000 dossiers over ‘foute Nederlanders’ die vanaf 2025 vrijkomen. Verrijkt met de verslagen van laatste getuigen vertelt ze een aangrijpend verhaal over hebzucht en bedrog, over verkeerde keuzes in oorlogstijd en de verstrekkende gevolgen daarvan voor de levens van anderen. Ze laat zien dat de discussie rond de collectie nauw samenhangt met de morele ijkpunten in een samenleving, en met het postkoloniale debat, hier en in Zuid-Afrika.

Tussen 2 maart en 20 juli 1943 reden 19 treinen naar Sobibor, met daarin 34.313 Nederlandse Joden. Slechts 19 van hen overleefden het vernietigingskamp. In de jaren na de oorlog overheerste het stilzwijgen. Het onmetelijke en onbevattelijke werd weggestopt en was niet in woorden te vatten. Dit gold echter niet voor Eli Cohen, hij kon er juist niet over zwijgen. In 1979 verscheen de eerste uitgave van zijn boek De negentien treinen naar Sobibor. Hierin beschrijft Cohen niet alleen de vernietiging van de Joden in concentratiekamp Sobibor, maar onderzoekt hij ook de achterliggende redenen van de Jodenvervolging. Tegen deze bredere achtergrond worden de gebeurtenissen in het kamp weergegeven: de aankomst van de treinen, het gedwongen werk, de wanhopige opstand en het gruwelijke beulswerk. Cohens De negentien treinen naar Sobibor blijkt noodzakelijk en actueel. Geredigeerd, geannoteerd en voorzien van een nawoord door Elie’s zoon Dan Cohen. Dr. Elie A. Cohen (1909 – 1993) studeerde medicijnen en werd in 1935 huisarts in Aduard. Hij was de enige uit zijn familie die Auschwitz overleefde. Hij schreef veel over de concentratiekampen en de psychische problemen die het overleven met zich meebrachten en werd door vele interviews op radio, tv en in de kranten een bekende Nederlander.